پیامدهای سقزگیری بر رویش قطری درختان بنه (Pistacia atlantica)

سقز به دست آمده از درختان بنه (.atlantica Desf Pistacia) به دلیل نقشی که از دیرباز در گذران زندگی و تامین معیشت جنگل نشینان ناحیه زاگرس داشته از اهمیت اقتصادی- اجتماعی ویژه ای برخوردار است. هدف این پژوهش بررسی پیامدهای برداشت سقز بر درختان بنه بوده و رویش قطری این درختان به عنوان نمایه ای در این ارزیابی بکار گرفته شده است. برای انجام این تحقیق یک توده رهاشده و یک توده در حال بهره برداری با شرایط فیزیوگرافی مشابه در روستاهای بیوند پایین و بیوند بالا در شهرستان جوانرود، استان کرمانشاه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. توده رهاشده در گذشته مورد بهره برداری قرار گرفته است، اما در 22 سال اخیر (1369 تا 1391) برداشت سقز در آن متوقف بوده است. در توده مورد بهره برداری، برداشت سقز از درختان بنه از گذشته تا سال انجام این پژوهش (1391) انجام شده است. برای ارزیابی رویش قطری در توده رهاشده، 18 اصله و در توده مورد بهره برداری16 اصله پایه نر درخت بنه که امکان برداشت نمونه رویشی از آنها وجود داشت، به عنوان درخت نمونه انتخاب و از هر اصله درخت، براساس روش شاین گروبر یک جفت نمونه رویشی با استفاده از مته سال سنج در ارتفاع 30 سانتی متر از یقه درخت برداشت شد. در نمونه های رویشی برداشت شده، رویش جاری سالانه قطری در دوره زمانی 1358 تا 1391 اندازه گیری شد. متوسط درصد رویش قطری در طبقات قطری و درصد رویش قطری جاری سالانه در دو بازه زمانی (1358 تا 1369 و 1369 تا 1391) محاسبه و مورد مقایسه قرار گرفت. نرمال بودن داده ها با استفاده از آزمون کلموگروف- سمیرنف و مقایسه درصد رویش قطری درختان بنه در توده های مورد بررسی با استفاده از آزمون t مستقل انجام شد. براساس نتایج بین متوسط درصد رویش قطری در طبقات قطری و درصد رویش قطری جاری سالانه درختان بنه در توده های مورد بررسی در بازه زمانی 1358 تا 1369 که دخالت های انسانی در توده های مورد بررسی یکسان بوده است، تفاوت آماری معنی داری مشاهده نشد، اما اختلاف بین توده های مورد بررسی ازنظر متوسط درصد رویش قطری در طبقات قطری و درصد رویش قطری جاری سالانه در بازه زمانی 1369 تا 1391 که در توده رهاشده برداشت سقز متوقف بوده است، معنی دار می باشد.