شناخت مهم ترین تغییر در مولفه های کمی و کیفی پوشش گیاهی بر اثر قرق مراتع دشت کالپوش با استفاده از آنالیز چندمتغیره

با توجه به اهمیت تغییرات پوشش گیاهی و آگاهی از روند تخریب یا بهبود آن در برنامه ریزی و اعمال مدیریت صحیح بهره برداری از اراضی، این مطالعه به منظور بررسی اثر چرا بر مولفه های کمی و کیفی پوشش گیاهی (شامل شکل زیستی، فرم رویشی، کلاس خوش خوراکی، خانواده های گیاهی، و تنوع گونه ای) و شناخت مهم ترین آن ها از لحاظ تغییرپذیری در دو منطقه قرق و چراشده در دشت کالپوش واقع در استان گلستان انجام گرفته است. بدین منظور، در هر دو منطقه با استفاده از 78 پلات یک مترمربعی به روش سیستماتیک- تصادفی نمونه برداری شد. برای مقایسه مولفه های کمی و کیفی پوشش گیاهی در دو منطقه قرق و چرا از آزمون تی - استیودنت و برای تعیین تغییرپذیرترین مولفه ها در اثر اعمال مدیریت های چرایی از تجزیه مولفه های اصلی (PCA) با استفاده از نرم افزار SPSS بهره گیری شد. بر اساس مطالعه پوشش گیاهی در منطقه، 13 گونه به خانواده Asteraceae و 10 گونه به خانواده Poaceae تعلق دارد و نیز 69 گونه علفی، 13 گونه گراس، و 5 گونه بوته ای و درختچه ای وجود دارد. نتایج آزمون تی - استیودنت نشا ن دهنده افزایش تراکم نسبی تروفیت، گیاهان کلاس I و کاهش کریپتوفیت، کلاس خوش خوراکی III در سایت قرق نسبت به سایت چراشده است. همچنین، نتایج حاکی از آن است که چرا سبب افزایش تاج پوشش نسبی بوته و کامفیت و کاهش فورب و تروفیت در منطقه شده است. مقایسه تراکم و تاج پوشش نسبی گونه های گیاهی در منطقه قرق و چراشده حاکی از اثرگذاری نسبتا خوب حفاظت در ترمیم و بهبود ترکیب، افزایش تراکم، و تنوع گونه ای است. نتایج تجزیه مولفه های اصلی نیز نشان داد که از بین مولفه های مختلف بیشترین تغییر بر اثر قرق در محور اصلی اول مربوط به فورب، همی کریپتوفیت، تروفیت، و خانواده های گیاهی Appiacea و Brassicacea در جهت مثبت و میزان بوته ها در جهت منفی بوده است. در مولفه دوم خانواده های گیاهی Asteracea و Papaveracea نیز بیشترین تغییر افزایشی را به خود اختصاص دادند.