تعیین مکان مجدد زمین لرزه های ورزقان- اهر 6.5Mw، 6.3Mw و پس لرزه های آن با استفاده از الگوریتم غیرخطی احتمالاتی

مکان یابی زمین لرزه ها، به منزله یکی از پارامترهای مبنایی در تحقیقات زلزله شناسی هر منطقه، دارای اهمیت زیادی است. افزایش دقت مکان یابی زمین لرزه ها، می تواند موجب افزایش دقت و اطمینان در محاسبه مدل های سرعتی (و برعکس) و همچنین بررسی های مرتبط با تحلیل خطر و کاهش ریسک لرزه ای، شود. برای دست یابی به یک فهرست نامه دقیق، بررسی مجدد شکل موج های ثبت شده به منظور تعیین صحیح فازهای لرزه ای، استفاده از اطلاعات ثبت شده در سایر شبکه ها و به کارگیری مدل های سرعتی محلی، لازم و ضروری است و باعث افزایش دقت مختصات کانون زمین لرزه ها خواهد شد. همچنین در مواردی که، وضعیت پوشش آزیموتی ایستگاه ها دارای شرایط آرمانی باشد، استفاده از الگوریتم های غیرخطی در کنار مدل های سرعتی دقیق محلی، تاثیر بسزایی در افزایش دقت عمق رویدادها خواهد داشت. در این تحقیق سعی شده است تا با استفاده از همه توان شبکه های لرزه نگاری منطقه، شامل شبکه ملی نوارپهن ایران و آذربایجان و مرکز لرزه نگاری کشور، به کارگیری الگوریتم غیرخطی احتمالاتی و محاسبه مدل سرعتی محلی- منطقه ای، به مکان یابی زمین لرزه دوقلوی 11 اوت 2012 منطقه ورزقان با بزرگای 6.5Mwو 6.3Mwو پس لرزه های آنها تا ده ماه پس از رویداد اصلی، پرداخته شود. به منظور افزایش دقت مکان یابی، علاوه بر به کارگیری ایستگاه های نوارپهن پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله کشور در کنار ایستگاه های مرکز لرزه نگاری کشور، از پنج ایستگاه نوارپهن شبکه لرزه نگاری آذربایجان نیز استفاده شد. استفاده از ایستگاه های شبکه ملی آذربایجان تاثیر بسزایی در کاهش گپ آزیموتی و افزایش دقت مکان یابی زمین لرزه ها دارد و باعث خواهد شد تا مدل سرعتی به دست آمده، میانگین مناسب تری از بی هنجاری های سرعتی منطقه مورد بررسی باشد. در بخش مکان یابی رویدادها، از برنامه غیرخطی احتمالاتی لوماکس استفاده شد که نسبت به برنامه های خطی، بهبود قابل توجهی در مکان یابی و به خصوص در تعیین عمق و خطای صحیح تر زمین لرزه ها، ایجاد کرده است. همچنین به منظور کاهش خطای مکان یابی و افزایش دقت عمق رویدادها، یک مدل سرعتی یک بعدی با استفاده از وارون سازی داده های زمان سیر فازهای Pثبت شده، بین سال های 2006 تا 2013 با استفاده از برنامه ولست محاسبه شد. مدل به دست آمده شامل دو لایه سرعتی در پوسته بالایی با ضخامت های 6 و 18 کیلومتر و سرعت موج تراکمی 87/5 و 01/6 کیلومتر بر ثانیه است که روی یک نیم فضا با سرعت موج تراکمی 40/6 کیلومتر بر ثانیه، قرار گرفته است. در این بخش به منظور کاهش خطای محاسباتی در مدل نهایی و وابسته نبودن آن به انتخاب مدل اولیه، از 50 مدل سرعتی تصادفی با گرادیان افزایشی در عمق و میدان سرعتی، استفاده شد. نتایج به دست آمده از مقایسه خطای رومرکزی، عمق و rmsبیش از 1800 زمین لرزه، کاهش قابل قبول این خطاها را در مقایسه با فهرست نامه مرکز لرزه نگاری کشور نشان می دهد. به منظور مشاهده بهتر نتایج به دست آمده، پنج نیم رخ عمقی، موازی و عمود بر روند توزیع پس لرزه ها رسم شد. با یک دسته بندی مناسب، رویدادهای با دقت بیشتر، به منظور نمایش بهتر هندسه گسل مسبب، انتخاب شد. توزیع رومرکز و عمق رویدادها، دو بخش جدا از هم را در اطراف گسل مسبب، نمایان ساخت. رسم مختصات کانونی دو زمین لرزه اصلی، هم خوانی قابل قبولی با نتایج به دست آمده دارد و پراکندگی زمین لرزه ها روند مشخصی را، به خصوص در عمق نشان می دهد. بررسی نیم رخ های گوناگون عمقی نیز، تا حد مطلوبی ساختار هندسی گسل مسبب (صفحه گسلی با امتداد شرق-غرب و شیب نزدیک به قائم) را مشخص می کند که با حل سازوکار کانونی به دست آمده در مرکز لرزه نگاری کشور مطابقت خوبی دارد.