تغییرات سرب و کادمیوم خاک و گیاه کلزا در حاشیه جاده ساوه- همدان

خودروها از منابع تولید فلزات سنگین از قبیل سرب و کادمیوم در محیط پیرامون جاده ها هستند. مطالعه حاضر به منظور بررسی تغییرات میزان سرب و کادمیوم حاصل از تردد وسایط نقلیه محور ساوه- همدان، در خاک و گیاه کلزا به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. بدین منظور نمونه های خاک و گیاه در سال91 از فواصل 5، 10، 20، 40، 80 و160 متری حاشیه جاده جمع آوری و مقادیر فلزات سنگین سرب و کادمیوم در سه بخش ریشه، اندام هوایی و دانه گیاه و خاک اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که مقدار سرب در خاک و گیاه با افزایش فاصله از جاده کاهش یافت، به طوری که بیشترین مقدار متوسط سرب کل و قابل جذب در نمونه های خاک با نزدیک ترین فاصله از جاده یعنی 5 متری و به ترتیب 86/38 و79/3 میلی گرم بر کیلوگرم حاصل گردید که نسبت به فاصله 160 متری به ترتیب 68/3 و 59/8 درصد افزایش یافت. بیشترین مقدار متوسط کادمیوم کل خاک 62/3 میلی گرم بر کیلوگرم بود که در فاصله 40 متری مشاهده شد. میزان تجمع سرب و کادمیوم در اندام هوایی بیشتر از ریشه و دانه کلزا بود. خاک پیرامون جاده به کادمیوم آلوده بود درحالی که گیاهان علاوه کادمیوم به سرب نیز آلوده بودند. لذا تغذیه دام ها از این گیاهان می تواند سلامت آن ها و درنهایت انسان ها را تهدید کند. نتایج این تحقیق می تواند در برنامه ریزی کاربری اراضی حاشیه جاده، مدیریت حمل ونقل و کنترل ترافیک شهری استفاده شود.