پیشنهاد معیاری ساده برای برآورد بارش سنگین در مناطق مختلف ایران

هدف این پژوهش به دست دادن رابطه ای ساده و صحیح برای محاسبه بارش سنگین است که در همه مناطق ایران، حتی مکان های با فقر داده ای کاربرد داشته باشد. به دلیل دشواری دسترسی به آمارهای روزانه، این روش متکی بر شاخص های ماهانه است. برای تعیین بارش های سنگین از آمار روزانه بارش پنجاه سال اخیر (1961 تا 2011) چهل ایستگاه سینوپتیکی استفاده شد. مقدار بارش سنگین با استفاده از داده های روزانه، ماهانه و سالانه محاسبه و با یکدیگر مقایسه شد. از داده های سالانه برای تعیین شاخص بارش سنگین ایران و از بارشی که احتمال وقوع آن، میان بارش های ثبت شده پنج درصد بود، به مثابه معیار اولیه استفاده شد. با استفاده از روش خوشه بندی، مولفه های موثر بر بارش سنگین ایران شناسایی شد. در تحلیل عاملی از یازده مولفه بارشی، دو مولفه میانگین مجموع بارش سالانه و تعداد روزهای بارشی یک میلی متر، درمجموع 86 درصد اثر را پوشش می دهد. رابطه نهایی از نسبت میانگین مجموع بارش سالانه به میانگین تعداد روزهای بارشی یک میلی متر و بیشتر همراه یک ضریب عددی تشکیل شد. برای تعیین ضریب عددی، ایران به هفت گروه تقسیم شد و برای هر گروه، ضریب جداگانه به دست آمد. بارش سنگین محاسبه شده با معیار اولیه همبستگی زیادی (997/0) نشان داد. درنهایت، نقشه پهنه بندی ضریب عددی و بارش سنگین برای محاسبه مقدار بارش سنگین هر نقطه ایران با نرم افزار GISرسم شد.