ارائه مدل شبیه ساز- بهینه ساز چندهدفه کمی بهره برداری از آبخوان به منظور تعیین سیاست برداشت بهینه

وجود دوره های خشکسالی و هم چنین افزایش مصرف آب در منطقه مورد مطالعه (دشت بیرجند) سبب شده است که بخش های اجرایی به سمت بهره برداری بیش تر از سفره های آب زیرزمینی روی آورند. به این ترتیب مدیریت بهره برداری از سفره می تواند از به وجود آمدن افت شدید سطح آب در این آبخوان و ایجاد فاجعه جبران ناپذیر جلوگیری کند. جهت نیل به این امر مدل شبیه ساز-بهینه ساز آب های زیرزمینی برای آبخوان دشت بیرجند ارایه گردید. مدل پیشنهادی تلفیقی از مدل شبیه سازی آبخوان (MODFLOW2005-NWT) و الگوریتم بهینه سازی چندهدفه (AMALGAM) در محیط برنامه نویسی MATLAB می باشد. مدل جهت تعیین پارامترهای هیدرودینامیکی آبخوان واسنجی و صحت سنجی گردید. در مدل بهینه سازی، کمینه نمودن سه تابع کمبود ناشی از عدم تامین نیازها، افت سطح ایستابی و شاخص اصلاح شده کمبود به عنوان اهداف مدل لحاظ گردید. مدل ارایه شده برای یک دوره یکساله با 12 دوره تنش ماهیانه اجرا شده و جبهه پارتو بهینه حاصل گردید. به عنوان یک نمونه از جواب های پارتو بهینه محاسبه شده، مشاهده شد در زمانی که سطح ایستابی ثابت بماند، مقدار 4/14 میلیون متر مکعب از نیازها با کمبود مواجه شده و شاخص اصلاح شده کمبود برابر 95/3 می گردد. جهت تعیین بهترین گزینه سیاست برداشت بایستی با در نظر گرفتن معیارهای اقتصادی، اجتماعی و پیامدهای زیست محیطی توسط مسیولین و سیاست گذاران مربوطه، جواب بهینه مناسب از میان سایر جواب های بهینه پارتو انتخاب شده و مقادیر برداشت متناظر با جواب منتخب تعیین گردد. با تحلیل نتایج حاصل از به کارگیری ساختار پیشنهادی می توان دریافت که رویکرد ارایه شده کارایی بسیار بالایی در تعیین سیاست بهینه آبخوان دارد.