بررسی تاثیر ناب سازی زنجیره تامین بر عملکرد کسب و کار(مطالعه موردی: شرکت نفت فلات قاره ایران)

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تاثیر ناب سازی زنجیره تامین بر عملکرد کسب و کار در شرکت نفت فلات قاره ایران می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- پیمایشی است. برای انجام این پژوهش یک نمونه ی 205 نفره، متناسب با تعداد مدیران و کارشناسان شرکت نفت فلات قاره ایران و با استفاده از جدول مورگان، به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده است. به منظور جمع آوری داده های پژوهش از دو پرسشنامه ی ناب سازی زنجیره تامین و عملکرد کسب و کار استفاده شد، که طی بررسی همه ی مدل های موجود (به صورت جامع) و با توجه به ماهیت و شرایط خاص شرکت مورد مطالعه (به صورت بومی) ساخته شدند. این داده ها با نرم افزارSPSS نسخه ی 22 در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی تحلیل شده اند. برای تعیین اعتبار (روایی) پرسشنامه از روایی محتوایی و روایی سازه (تحلیل عاملی اکتشافی) و برای تعیین میزان قابلیت اطمینان (پایایی) پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است، به این صورت که در روایی محتوا از شاخص CVI و تعداد بیست نفر از متخصصین در حوزه ی مدیریت و آشنا به موضوع پژوهش استفاده شد. مقدار ضریبCVI برای پرسشنامه ی ناب سازی 0.643 و برای پرسشنامه ی عملکرد کسب و کار 0.717 به دست آمد که بیانگر روایی مناسب هر دو پرسشنامه است. در تحلیل عاملی (روایی سازه) از روش چرخش واریماکس و تحلیل مولفه های اصلی استفاده شد. نتایج، وجود پنج مولفه ی ناب سازی زنجیره تامین (ساختار سازمانی، منابع انسانی، مدیریت عملیات، کاهش زمان، کاهش اتلاف ها) و پنج مولفه ی عملکرد کسب و کار (کاهش هزینه، کیفیت، انعطاف پذیری، رضایت مشتریان، دستیابی به اهداف و برنامه های شرکت) را در پرسشنامه ها تایید کرد. در نهایت، ضریب آلفای کرونباخ با مقادیر 0.934 و 0.942 به ترتیب برای پرسشنامه ی ناب سازی و عملکرد کسب و کار، پایایی هر دو پرسشنامه را تایید کرد. نتایج بررسی دو پرسشنامه نشان داد که سطح ناب سازی زنجیره تامین در شرکت نفت فلات قاره ایران از مقدار تعیین شده پایین تر و وضعیت همه ی مولفه های ناب سازی کمتر از متوسط و نسبتا نا مطلوب است؛ و سطح عملکرد کسب و کار برای دو مولفه ی کاهش هزینه و دستیابی به اهداف و برنامه های شرکت در وضعیت کمتر از متوسط و نسبتا نامطلوب قرار دارد و وضعیت مولفه های کیفیت، انعطاف پذیری و رضایت مشتریان کمی بالاتر از متوسط و نسبتا مناسب می باشد. از آزمون فریدمن برای شناسایی اولویت و اهمیت مولفه های ناب سازی زنجیره تامین و مولفه های عملکرد کسب و کار در این شرکت استفاده شد. همچنین ضریب همبستگی پیرسون نشان داد ارتباط معناداری بین ناب سازی زنجیره تامین و عملکرد کسب و کار وجود دارد و این رابطه از نوع خطی است. برای ساخت مدل پیش بینی خطی مذکور از رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان داد که مولفه ی کاهش اتلاف ها از ناب سازی زنجیره تامین بیشترین تاثیر را بر بهبود عملکرد کسب و کار دارد.