بررسی اثر تنش خشکی و تراکم خاک بر برخی صفات زراعی ذرت (Zea mays L.)

به منظور مطالعه اثر تنش خشکی و تراکم خاک بر رشد ذرت تحقیقی در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد در سال1390 به اجرا درآمد. آزمایش به صورت کرت های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار روی هیبرید ذرت سینگل کراس 704 اجرا شد. عامل اصلی در چهار سطح تنش خشکی (آبیاری پس از75، 95، 115 و 135 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیرکلاس A) و عامل فرعی در چهار سطح تراکم خاک (بدون تراکم، تراکم ملایم با 4، تراکم متوسط با 8 و تراکم شدید با 12 بار تردد تراکتور جاندیر مدل 3140) بود. بر اساس نتایج اثر تنش خشکی و تراکم خاک بر بسیاری از صفات اندازه گیری شده در آزمایش معنی دار بود. برای صفات قطر ساقه، عمق نفوذ ریشه، تعداد ریشه هوایی در بوته، وزن خشک ریشه و اندام های هوایی، شاخص برداشت، تعداد بوته بلال دار هنگام برداشت و عملکرد دانه اثر تنش خشکی و تراکم خاکاز نظر آماری معنی دار شد. برای صفت وزن خشک ریشه اثر تنش تراکم خاکاز نظر آماری معنی دار و موجب کاهش شد. برای صفات کلروفیل برگ و پروتئین دانه فقط اثر تنش خشکی از نظر آماری معنی دار گردید. در شرایط تنش تراکم خاک رشد ریشه هوایی تحریک و نسبت به شرایط تنش خشکی بیشتر شد. اما افزایش تعداد ریشه هوایی تاثیری در افزایش عملکرد دانه نداشت. افزایش تراکم خاک از نفوذ ریشه به طرف عمق جلوگیری و بر عکس افزایش تنش خشکی موجب نفوذ ریشه به طرف عمق شد. تنش با روندی ثابت موجب ضعیف شدن قطر ساقه ذرت گردید. روندی ثابت در کاهش وزن خشک اندام های هوایی و عملکرد دانه در اثر اعمال تنش مشاهده شد. تنش خشکی بیشتر از تنش تراکم خاک قادر بود بر صفات کلروفیل برگ و پروتئین دانه موثر باشد که این به نوبه خود نقش تعیین کننده آب در مزرعه را ثابت می کند. تنش خشکی قادر به کاهش شاخص برداشت بود و تراکم خاک در شدیدترین حالت قادر به کاهش در این شاخص شد. تنش ها تعداد بوته های زایا و بلال دار ذرت را کاهش دادند.