ارزیابی تحمل گرما در ارقام گندم با استفاده از صفات فیزیولوژیکی و شاخص های تحمل به تنش در شرایط آب و هوایی اهواز

به منظور ارزیابی تحمل به گرمای10رقم گندم،تحقیقی در سال زراعی 90-1389 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو شرایط بدون تنشو تنشگرمادر شرایط آب و هوایی اهواز اجرا شد.در این تحقیق صفاتمحتوای کلروفیل، هدایت روزنه ای و پایداری غشای سلولی مورد بررسی قرار گرفتندو هم چنین شاخص های STI،HM، MP، GMP، SSI،TOL، YI و YSI بر اساس عملکرد دانه محاسبه شدند.نتایج نشان داد که تنش اعمال شده، یک تنش نسبتا شدید با شدتی معادل 58/0 در شرایط مزرعه ای بوده است.تفاوت بین ارقام برای تمام صفات معنی دار بود. با توجه به افزایش معنی دار هدایت روزنه ای در شرایط تنش گرمایی و بالا بودن مقادیر این صفت در ارقام متحمل می توان از آن بعنوان ابزاری مناسب در غربالگری ارقام متحمل به گرما استفاده کرد. بطوری که رقم متحمل کاز با 59/0 مول بر متر مربع بر ثانیه در شرایط تنش، بالاترین میزان تبادل گازی را به خود اختصاص داد.علیرغم وجود تفاوت معنی دار در بین ارقام برای پایداری غشای سلولی، این صفت در ارزیابی تحمل به گرمادر مرحله باروری در شرایط تنش نسبتا شدید مناسب تشخیص داده نشد. علاوه بر این تفاوت معنی داری از نظر محتوای کلروفیل بین دو شرایط بدون تنش و تنش مشاهده نگردید. میانگین عملکرد ارقام تحت شرایط بدون تنش و تنش گرما به ترتیب برابر با 6361 و 3678کیلوگرم در هکتار بدست آمد. برآورد شاخص های مبتنی بر عملکرد نشان داد که شاخص های STI،HM، MP و GMP، شاخص های برتر در ارزیابی تحمل گرما می باشند. ارقام کاز و چمران ارقام متحمل به گرما و در مقابل ارقام مانتنا، نیک نژاد، M6 و Durum-ch-89حساس به گرما تشخیص داده شدند.