استفاده تلفیقی از آب شور و غیر شور در کشت سورگوم و آفتابگردان در دشت سیستان

طی سالیان اخیر محققان به استفاده تلفیقی از آب شور و غیر شور، از طریق اختلاط آب ها قبل از آبیاری ها یا استفاده تناوبی از آن ها در طول فصل کشت، توجه بسیار کرده اند. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر سطوح مختلف کاربرد آب شور و غیر شور و اثر تلفیق آن ها بر عملکرد سورگوم و آفتابگردان و تاثیر روش های مذکور بر میزان تجمع املاح در اعماق مختلف خاک انجام گرفت. بدین منظور، آزمایشی در قالب طرح بلوک کاملا تصادفی با شش تیمار و سه تکرار (در مجموع 36 کرت) طی سال های 1391 و 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل انجام شد. خاک مزرعه آزمایشی در طول ناحیه ریشه بافت لوم رسی با میانگین شوری 36/1 دسی زیمنس بر متر داشت. تیمارهای آزمایش شده شامل تیمار شاهد (100% آب غیر شور با شوری 2/1 دسی زیمنس بر متر)، کاربرد دو سوم آب شور، یک دوم آب شور، یک سوم آب شور، 90 درصد آب شور، و 100 درصد آبیاری با آب شور با شوری 2/1 دسی زیمنس بر متر بود. در هر یک از تیمارهای تلفیقی مذکور، ابتدا از آب شور برای خیس کردن زمین و سپس از آب غیر شور برای تکمیل آبیاری استفاده شد. شاخص های زراعی بررسی شده، شامل وزن خشک ساقه، وزن خشک برگ، وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع بوته ها، و شاخص سطح برگ بودند. نتایج نشان داد در هر دو کشت، پس از تیمار شاهد، تیمار کاربرد یک سوم آب شور بهترین عملکرد را از نظر صفات فیزیولوژیکی گیاه و همچنین تعدیل شوری در نیمرخ خاک نسبت به سایر تیمارها دارد. هرچند اختلاف تیمار کاربرد یک سوم آب شور با تیمارهای یک دوم و دو سوم آب شور در قالب صفات برای آفتابگردان از نظر آماری (05/0 ≥ p) معنا دار نبود، در مورد سورگوم میانگین وزن خشک و شاخص سطح برگ در تیمار یک سوم آب شور تفاوت معناداری (05/0 ≥ p) با تیمار شاهد نداشت. همچنین، تیمار کاربرد یک سوم آب شور در هر دو کشت پس از تیمار شاهد کمترین میزان هدایت الکتریکی عصاره اشباع را در لایه های 0 تا 20 و 20 تا 40 سانتی متری (حدود 5/2 دسی زیمنس بر متر) و لایه 40 تا 60 سانتی متری (کمتر از 2 دسی زیمنس بر متر) نسبت به سایر تیمارها داشت. با توجه به نتایج این تحقیق، به نظر می رسد این گونه تلفیق آب شور و غیر شور، با هر نسبتی، کارایی بالایی در کاهش تاثیر تنش شوری بر گیاه و تعدیل املاح در نیمرخ خاک دارد.