روابط ایران و دانمارک (از آغاز تا انقلاب اسلامی)

اگرچه گسترش مناسبات خارجی ایران در سده های اخیر مستلزم روابط با تعداد فزاینده ای از کشورها بوده است، مطالعات در این زمینه عملا به روابط ایران با قدرت های بزرگ محدود شده است و این امر به مفهوم مغفول ماندن مناسبات تاریخی ایران با سایر کشورها است. مقاله حاضر به بررسی روابط ایران و دانمارک اختصاص دارد که در سده های اخیر در شمار قدرت های بزرگ غربی قرار نداشت؛ بدین منظور طبیعت، مراحل، وجوه، دامنه و نیز تحول این مناسبات واکاوی می شود. یافته های این پژوهش دلالت بر آن دارد که در روابط بین دو کشور، توجه علمی دانمارک به ایرانشناسی، بر سایر حوزه ها تقدم داشت. به رغم تمایل هر دو دولت ایران و دانمارک برای برقراری مناسبات دو جانبه سیاسی- اقتصادی در اواسط سده 19 میلادی، این اقدام تا اتخاذ راهبرد تعامل با قدرت های درجه دوم غربی از سوی تهران و علاقمندی بخش خصوصی دانمارک به مشارکت در برنامه توسعه ایران در دهه 1930 به تعویق افتاد. مناسبات دو جانبه و مبتنی بر منافع ملی میان دو کشور با وجود نتایج سازنده برای طرفین، در مقابل سیاست قدرت های بزرگ آسیب پذیر بود و همین امر، آن را دستخوش فراز و نشیب هایی ناخواسته می کرد. افزون آن که در عصر پهلوی، به رغم تعلق هر دو دولت به اردوی غرب، محدودیت ظرفیت های دانمارک و نیز سیاست های هر دو دولت مانع از گسترش متوازن و همه جانبه این روابط گردید.