تحلیل زمین آماری غلظت کربن آلی خاک در حوزه آبخیز الیگودرز استان لرستان

کربن آلی خاک بر توان بالقوه خاک، امنیت غذایی، تخریب خاک و گرمایش جهانی تاثیر زیادی دارد. بنابراین، شناخت توزیع مکانی و زمانی کربن آلی خاک در ارزیابی کیفیت خاک، مدیریت کشاورزی، مدل سازی حوزه های آبخیز و ترسیب کربن خاک ضروری است. در این پژوهش، برای تعیین تغییرپذیری کربن آلی خاک حوزه آبخیز الیگودرز استان لرستان از روش های آماری و زمین آماری استفاده گردید. افزون بر این، اثر ارتفاع، درجه شیب و نوع کاربری اراضی بر غلظت کربن آلی خاک نیز بررسی شد. نتایج نشان داد که ریشه مربعات غلظت کربن آلی خاک از توزیع نرمال پیروی کرده، میانگین حسابی و هندسی داده های اندازه گیری شده نیز به ترتیب معادل 81/0 و 73/0 درصد می باشد. مناسب ترین مدل برازش شده بر نیم-تغییرنمای تجربی کربن آلی خاک مدل نمایی بود. بررسی نسبت اثر قطعه ای به آستانه نشان داد که کربن آلی خاک در حوزه آبخیز مورد مطالعه دارای وابستگی مکانی متوسطی است. ارزیابی توزیع مکانی غلظت کربن آلی خاک با روش کریجینگ نشان داد که بیشتر سطح حوزه آبخیز الیگودرز (حدود 87 درصد) دارای مقدار کربن آلی خاک کمتر از 1 درصد می باشد. همچنین نتایج نشان داد که کربن آلی خاک به صورت معنی داری با ارتفاع و درصد شیب دارای همبستگی منفی است (به ترتیب r = -0.265** و r= -0.217**). افزون بر این، نتایج نشان داد که در کاربری های مختلف اراضی مقدار کربن آلی خاک متفاوت است. بیشترین مقدار کربن آلی خاک در اراضی آبی و کمترین مقدار آن در اراضی مرتعی مشاهده گردید.