شکل های معدنی فسفر و ارتباط آن با ویژگی های خاک در برخی خاک های آهکی استان فارس

فسفر به عنوان یک عنصر ضروری در تولید محصولات کشاورزی به شمار می رود. تعیین شکل های مختلف فسفر در خاک در ارزیابی وضعیت فسفر خاک مهم است. به همین منظور، مقدار و توزیع فسفر در شکل های معدنی در 49 نمونه خاک استان فارس بررسی شد. خاک ها به صورت دنباله ای به منظور تعیین اجزای معدنی فسفر عصاره گیری شدند. فسفات معدنی به شش جزء شامل: دی کلسیم فسفات، اکتا کلسیم فسفات، آپاتیت، فسفات پیوند شده با آلومینیوم، فسفات پیوند شده با آهن و فسفر حبس شده درون اکسیدهای آهن تفکیک شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که دامنه اجزای مختلف فسفر دارای تغییرات زیادی بود. تغییرات فسفر کل خاک ها در دامنه 68/1458-87/301 با میانگین 63/626 میلی گرم در کیلوگرم بود. دامنه تغییرات فسفات های کلسیم 83/147- 90/666 با میانگین 79/324 میلی گرم در کیلوگرم خاک بود که 85 درصد فسفر معدنی و 52 درصد از فسفر کل را تشکیل می دهد که شکل غالب فسفر خاک است. دامنه تغییرات فسفات پیوند شده با آهن 18/59- 38/0 با میانگین 56/7 میلی گرم در کیلوگرم خاک بود که 97/1 درصد فسفر معدنی و 21/1 درصد از فسفر کل را تشکیل می دهد. دامنه تغییرات فسفات پیوند شده با آلومینیوم 09/123-49/20 با میانگین 28/52 میلی گرم در کیلوگرم خاک بود که 64/13 درصد فسفر معدنی و 34/8 درصد از فسفر کل را تشکیل می دهد. نتایج مطالعات همبستگی نشان داد که فسفر قابل دسترس (فسفر عصاره گیری شده به روش اولسن) همبستگی معنی داری با دی کلسیم فسفات، اکتاکلسیم فسفات، فسفات پیوند شده با آلومینیوم، آپاتیت و فسفر کل داشت؛ بنابراین در خاک های آهکی تعیین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و شکل های معدنی فسفر خاک و ارتباط آن ها با یکدیگر، اطلاعات مفیدی را برای ارزیابی وضعیت فسفر و نیز حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه در اختیار می گذارد.