تاثیر عوامل غیرمعرفتی بر باور دینی از دیدگاه ویلیام جیمز

یکی از مباحث مهمی که امروزه در حوزه معرفت شناسی مطرح است، بحث میزان تاثیر عوامل غیرمعرفتی بر باور دینی انسان می باشد. بررسی امکان تاثیر عوامل غیرمعرفتی بر معرفت، به عهده معرفت شناسان است و در این مقاله می کوشیم تا دریابیم که آیا فرایند تکوین باورهای انسان در مسیری جدای از ساحت غیرعقیدتی شکل می گیرد یا آنکه ساحت های وجودی انسان در عین تمایز از یکدیگر، چنان در تاثیر و تاثر متقابل با یکدیگرند که به سادگی نمی توان به استقلال ساحت عقیدتی از دیگر ساحت ها حکم داد و پنداشت که ساحت معرفتی باور انسان می تواند به نحو استقلالی وارد حوزه شناخت شود. در این زمینه، ویلیام جیمز برای نخستین بار در میان هشت عاملی که در فرایند تکوین باور موثر می داند، تنها یکی را به استدلال اختصاص می دهد و هفت عامل دیگر را عوامل غیرمعرفتی می داند. این مقاله مشخص می کند که انسان بدون توجه به آنچه که در شخصیت و درونش می گذرد، نمی تواند به معرفت دست پیدا کند، البته باید به این نکته توجه داشت که این تاثیر تنها شامل تاثیرهای منفی نمی شود و کسانی مانند ویلیام جیمز علاوه بر توجه بر تاثیرهای منفی، بر تاثیرهای مثبت نیز توجه داشته اند و ما در این مورد، به کلام کسانی چون ویلیام جیمز که معتقدند باورهای انسان همواره در پرتو عوامل غیرمعرفتی شکل می گیرد، رهنمون می شویم.