ارزیابی بیابان زایی بر اساس دو معیار آب و اقلیم (مطالعه موردی: دشت کاشان)

بیابان زایی مشکل بسیاری از کشورهاست؛ تا کنون به منظور جلوگیری و مقابله با این پدیده اقدامات و کوشش هایی انجام گرفته است. یکی از مهم ترین اقدامات صورت گرفته در این زمینه کنوانسیون مقابله با بیابان زایی سازمان ملل است. در این پژوهش، با استفاده از مدل IMDPA و با نرم افزار GIS، به ارزیابی بیابان زایی در دشت کاشان پرداخته شد. دو معیار آب و اقلیم انتخاب شد و برای هر یک، با توجه به شرایط منطقه، شاخص هایی انتخاب شد. با تعیین میانگین هندسی شاخص ها و سپس معیارها، شدت بیابان زایی کل محاسبه شد و ارزش کمی در پنج کلاس غیرقابل ملاحظه، کم، متوسط، شدید و بسیار شدید تقسیم شد و با استفاده از GIS نقشه شدت بیابان زایی منطقه در دوره های مطالعاتی رسم شد. بر طبق نتایج به دست آمده از ارزش عددی معیارها و شاخص های مورد مطالعه، سه شاخص افت آب زیرزمینی، هدایت الکتریکی آب و شاخص خشکی ترانسو به ترتیب با ارزش عددی 82/3، 04/3 و 01/3 بیشترین تاثیر را دارا بودند. آستانه های هشدار برای افت آب زیرزمینی بیش از 50 سانتی متر در سال، شاخص هدایت الکتریکی 2250 5000 و شاخص خشکی ترانسو 05/0 2/0 تعیین شد. همچنین، کل منطقه با ارزش عددی DS=2/4 در کلاس متوسط شدت بیابان زایی قرار گرفت. با توجه به آستانه های به دست آمده بر اساس روش پایش، مناطق حساس شناسایی شد و تجهیزات لازم برای نصب در این نواحی به منظور رصد آستانه ها پیشنهاد شد تا در صورت عبور از حد آستانه هشدار لازم صادر شود.