بررسی اثر دما بر روند رشد و نمو کفشدوزک Hippodamia variegata با تغذیه از شته سبز انار Aphis punicae

ویژگی هایی مانند دوره ی رشدی کوتاه تر، باروری بیشتر و اندازه ی بزرگ تر بدن دشمنان طبیعی، برای تولید انبوه آن ها به عنوان عوامل کنترل بیولوژیک مهم هستند. یکی از شکارگرهای مهم آفات در باغ های ایران کفشدوزک Hippodamia variegata (Col.: Coccinellidae) است. در این پژوهش تاثیر شش دمای ثابت 5/17، 2 ، 5/22، 25، 5/27 و30 (1±) درجه ی سلسیوس بر طول دوره ی رشد و نمو این کفشدوزک با تغذیه از شته ی سبز انارAphis punicae (Hem.: Aphididae) در اتاق رشد با رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی بررسی شد. اثر دما بر طول دوره ی رشد هر یک از دوره های رشد و نمو کفشدوزک مورد بررسی معنی دار بود. میانگین طول دوره ی رشدی از تخم تا حشره ی کامل در دماهای یاد شده به ترتیب 541/1±01/46، 311/0±77/23، 226/0±29/19، 302/0±51/13، 283/0±59/12 و 731/0±01/17 روز بود. نرخ رشد و نمو مراحل رشدی کفشدوزک H. variegata با افزایش دما در دامنه دمایی مورد بررسی تا 5/27 درجه ی سلسیوس به صورت خطی افزایش یافت. برای توصیف ریاضی این ارتباط از دو مدل خطی معمولی(روز-درجه) و ایکموتو و تاکای استفاده شد. شاخص های آماری مورد استفاده برای ارزیابی مشاهدات با مدل های مورد بررسی نشان داد، در حالی که مدل خطی معمولی به خوبی قادر به توصیف این ارتباط خطی است، اما برازش مدل ایکموتو و تاکای بهتر از مدل یاد شده روی داده های ثبت شده است. کم ترین میزان مرگ و میر در دماهای 20 و 5/27 درجه مشاهده شد. براساس برآوردهای مدل خطی ایکموتو و تاکای آستانه ی پایین دمای رشد و نمو برای مرحله ی تخم، لارو، شفیره و کل دوره ی تخم تا حشره ی کامل با تغذیه از شته ی سبز انار به ترتیب 15/11، 13/14، 52/15 و 99/13 درجه ی سلسیوس و نیاز گرمایی برای مراحل رشدی بالا به ترتیب 69/44، 22/79، 62/23 و 34/157 روز- درجه ی سلسیوس برآورد شد. در این بررسی مدل ریاضی خطی بین دما و نرخ رشد و نمو هر یک از مراحل رشدی کفشدوزک با استفاده از هر دو مدل ارایه شد. بر پایه ی نتایج این پژوهش دمای بهینه برای رشد این کفشدوزک 25 تا 5/27 درجه ی سلسیوس است.