تاثیر آبگریزی خاک بر منحنی نگهداری رطوبت و شاخص کیفیت فیزیکی (شاخص S) در دو خاک با بافت متفاوت

خاک آبگریز خاکی است که وقتی قطره ای از آب روی سطح آن قرار گیرد، سریعا خیس نمی شود. آبگریزی توسط حضور ترکیبات آلی مومی پیچیده در خاک ایجاد می شود. در طی تجزیه مواد آلی این ترکیبات مومی ذرات خاک را پوشانده و خاک به شکل آبگریز در می آید. با توجه به تاثیرپذیری منحنی رطوبتی از اندازه و آرایش منافذ خاک، شیب منحنی رطوبتی در نقطه عطف آن که به عنوان شاخص کیفیت فیزیکی خاک (S) معرفی شده است، می تواند منعکس کننده جنبه های مختلف کیفیت فیزیکی خاک از جمله نفوذ آب، نفوذ ریشه و جرم مخصوص ظاهری باشد. در تحقیق حاضر دو خاک با بافت های لوم رسی از جنگل و لوم شنی از مرتع تبدیل شده به زراعت دیم در اطراف شهرستان کلیبر استان آذربایجان شرقی نمونه برداری و به صورت مصنوعی با اسید استئاریک در پنج غلظت متفاوت (جهت حصول پنج درجه مختلف آبگریزی) آبگریز شد و اثر آن بر منحنی رطوبتی خاک، ضرایب مدل ونگنوختن و شاخص کیفیت فیزیکی خاک (S) مورد بررسی قرار گرفت. برای نیل به اهداف مذکور بررسی ها در مقیاس آزمایشگاهی در استوانه های خاک دست خورده (در سه تکرار) انجام گرفت. نتایج نشان دهنده این بود که افزایش درجات آبگریزی ( از درجه یک تا درجه پنج) در هر دو خاک بر منحنی رطوبتی خاک و ضرایب مدل ونگنوختن تاثیر معنی دار (05/0>p) گذاشت. افزایش درجه آبگریزی از درجه یک تا پنج موجب شد تا مقدار شاخص S از 0592/0 به 0254/0 در خاک لوم شنی و از 0681/0 به 0537/0 در خاک لوم رسی کاهش یابد. مقایسه آماری بیان گر اختلاف معنی دار (05/0>p) ضرایب n و m مدل ونگنوختن و رطوبت اشباع، رطوبت باقیمانده، ظرفیت مزرعه ای و رطوبت نقطه عطف در درجات مختلف آبگریزی بود. ضریب a مدل ونگنوختن خاک لوم شنی اختلاف معنی دار (05/0>p) در درجات مختلف آبگریزی پیدا کرد. اما در خاک لوم رسی تنها خاک با درجه 2 آبگریزی موجب تغییر معنی دار a مدل ونگنوختن شد.