اثر متقابل باکتری Ensifer meliloti (Sinorhizobium meliloti) و فسفر بر برخی ویژگی های رشد گیاه یونجه در شرایط کمبود آب در خاک

گیاهان مناطق خشک و نیمه خشک معمولا در طی فصل رشد با تنش های مختلفی از جمله تنش خشکی مواجه می شوند. در یک آزمایش گلخانه ای، تاثیر سطوح رطوبت خاک، فسفر و مایه زنی باکتری Ensifer melilotiبر ویژگی های رشد گیاه یونجه (.Medicago sativa L) رقم قره یونجهبررسی شد. آزمایشبه صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی شامل شرایط رطوبت خاک در سه سطح (0.9FC-FC، 0.7FC-0.8FC و 0.5FC-0.6FC به ترتیب برای بدون تنش خشکی، تنش خشکی کم و تنش خشکی متوسط)، فسفر در سه سطح (صفر، 30 و 60 میلی گرم بر کیلوگرم خاک از منبع مونوکلسیم فسفات، Ca(H2PO4)2.H2O) و مایه زنی باکتری در دو سطح (با و بدون مایه زنی) و در سه تکرار انجام شد. در پایان دوره رشد،وزن خشک بخش هوایی و ریشه، نسبت وزن خشک بخش هوایی به ریشه، ارتفاع ساقه و حجم ریشه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با کاهش رطوبت خاک ارتفاع ساقه، وزن خشک بخش هوایی و ریشه، نسبت وزن خشک بخش هوایی به ریشه و حجم ریشه یونجه کاهش یافت (p<0.01). مصرف فسفر و مایه زنی باکتری باعث افزایش ارتفاع ساقه، وزن خشک بخش هوایی و ریشه، نسبت وزن خشک بخش هوایی به ریشه و حجم ریشه یونجه شد (p<0.01). اثر متقابل رطوبت خاک × فسفر × مایه زنی باکتری بر حجم ریشه (p<0.01)و وزن خشک بخش هوایی و ریشه، نسبت وزن خشکبخش هوایی به ریشه معنادار بود (p<0.05). به طور کلی، برای کاهش مصرف کودهای نیتروژن و افزایش عملکرد یونجه، مصرف 30 میلی گرم فسفر بر کیلوگرم خاک و مایه زنی باکتری E. meliloti می تواند در شرایط با و بدون تنش کمبود آب توصیه شود.