ارزیابی عوامل موثر در تخریب مراتع با استفاده از روش تحلیل مسیر (مطالعه موردی: مراتع هراز، استان مازندران)

برنامه قطع تخریب منابع طبیعی در سطح ملی به عنوان یک راهبرد کلان، مستلزم شناخت دقیق این عوامل و تعیین سهم هر یک از آن ها در این مسئله است، لذا ضرورت انجام این بررسی بیشتر روشن می شود. بنابراین در همین راستا به منظور بررسی و اولویت بندی عوامل موثر بر تخریب مراتع استان مازندران دیدگاه مبتنی بر کارشناسان منابع طبیعی در نظر گرفته شد. جامعه آماری این تحقیق را کارشناسان منابع طبیعی تشکیل داده اند که 50 نفر از آن ها به طور تصادفی انتخاب گردیدند. ابزار اصلی برای جمع آوری داده ها، پرسش نامه می باشد که برای اندازه گیری متغیرهای تاثیر گذار بر تخریب مراتع با طیف پنج گزینه ای لیکرت از خیلی کم تا خیلی زیاد پرسیده شد. روایی محتوایی پرسش نامه با استفاده از نظرات متخصصان پس از اصلاح و بازنگری به دست آمد. پایایی متغیرهای موثر بر تخریب مراتع با انجام پیش آزمون با 30 نفر از از کارشناسان منابع طبیعی بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 761/0 درصد گردید که نشان دهنده اعتبار بالای پرسش نامه تحقیق است. در بخش آمار استنباطی برای مقایسه رتبه ها در بین متغیر ها از آزمون فریدمن و هم چنین برای روابط بین متغیرها از تحلیل مسیر استفاده گردید. نتایج به دست آمده از تحلیل مسیر نشان می دهد که از یک طرف بیشترین اثر غیرمستقیم مربوط به عوامل تعدد بهره بردار و از طرف دیگر بیش ترین اثر مستقیم مربوط به تغییر کاربری اراضی مرتعی به کشاورزی می باشد. مجموع اثرات مستقیم و غیر مستقیم حاکی از آن است که در درجه اول تغییر کاربری اراضی مرتعی به کشاورزی بیشترین اثرات را بر میزان تخریب مراتع دارد و پس از تغییر کاربری اراضی، خشکسالی تاثیر مستقیم مهمی بر میزان تخریب مراتع داشته است.