شناسایی نشانگرهای ملکولی پیوسته با نواحی کروموزومی کنترل کننده محتوی روی بذر در جو (Hordeum vulgare L.)

کمبود عنصر روی (Zn) در گیاهان از شایع ترین کمبودهای مربوط به ریزمغذی ها می باشد که علاوه بر عملکرد، ارزش غذایی محصولات را نیز کاهش می دهد. در دهه اخیر تنوع ژنتیکی قابل توجهی برای تحمل به کمبود Zn در غلات گزارش شده و تلاش های زیادی برای استفاده از چنین تنوعی در برنامه های اصلاحی در حال انجام است. امروزه می توان گزینش برای صفات کمی در ژرم پلاسم های گیاهی را با استفاده از نشانگرهای مولکولی و روش تجزیه QTL با سودمندی بیشتری انجام داد. در این راستا نقشه های ژنتیکی با تراکم نشانگری بالا نقش بسزایی در کاربرد موثر گزینش به کمک نشانگر در برنامه های اصلاحی ایفا می کند. در این تحقیق جهت اشباع نقشه ژنتیکی جو در 150 فرد هاپلوئید مضاعف حاصل از تلاقی دو والد Clipper و Sahara و شناسایی نواحی کروموزومی دخیل در محتوی Zn بذر، از نشانگرهای رتروترنسپوزونی IRAP و REMAP و نشانگرهای ISSR استفاده شد. از چارچوب نقشه ژنتیکی این جمعیت به عنوان نقشه پایه در تجزیه و تحلیل های بعدی استفاده شد. در کل 18 نشانگر چندشکل در جمعیت تفرق نشان دادند که از این تعداد 12 نشانگر به هفت گروه لینکاژی جو منتسب شدند. دو نشانگر انحراف معنی داری از نسبت مندلی 1:1 نشان دادند (5/0≤ P). به منظور مکان یابیQTLهای مربوط به محتوی Zn بذر، 100 فرد از جمعیت فوق ارزیابی شد و 4 QTL روی گروه های لینکاژی 2، 3 و 5 شناسایی شد.QTL های واقع بر گروه های لینکاژی 2 و 3 به ترتیب 09/0 و 11/0 و دو QTL واقع بر گروه لینکاژی 5 به ترتیب 13/0 و 12/0 درصد تنوع فنوتیپی مربوط به این صفت را توجیه کردند. در کل نتایج این تحقیق نشان داد که نشانگرهای رتروترنسپوزونی ابزاری کارآمد در اشباع نواحی با تراکم نشانگری کم در نقشه های ژنتیکی پایه جو هستند. همچنین نتایج این تحقیق می تواند نقطه شروعی برای استفاده از گزینش به کمک نشانگر در برنامه های اصلاحی جو برای تولید واریته هایی با محتوی Zn بالای دانه و همسانه سازی ژن-های دخیل در این صفت باشد.