اثر تغذیه روی بر برخی صفات فیزیولوژیک نخود (Cicer arietinum L.) در تنش کم آبی

به منظور مطالعه تاثیر کم آبی و محلول پاشی سولفات روی بر ویژگی های فیزیولوژیک نخود آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی و آزمایشگاه دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1392 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح آبیاری (آبیاری در زمان کاشت؛ آبیاری در زمان کاشت و قبل از گلدهی؛ و آبیاری در زمان کاشت، قبل از گلدهی و غلاف دهی) و سه سطح محلول پاشی روی (صفر، 3 و 6 کیلوگرم روی در هکتار به صورت سولفات روی) در دو مرحله 15 و 25 روز پس از کاشت بود. نتایج نشان داد کم آبی موجب افزایش میزان پرولین، لیزین، قندهای محلول و کاهش متیونین، پروتئین و پتانسیل اسمزی شد. محلول پاشی با 6 کیلوگرم در هکتار سولفات روی سبب افزایش میزان پرولین، پروتئین، قندهای محلول و پتانسیل اسمزی شد، ولی بر میزان لیزین و متیونین تاثیر معنی داری نداشت. نتایج نشان داد همبستگی صفات با افزایش مدت زمان بعد از اعمال تنش بیشتر می شود، به طوری که در 33 روز بعد از تنش، تنها پرولین و در 75 روز همه صفات با پتانسیل اسمزی همبستگی معنی دار داشتند. نتایج معادلات رگرسیونی نیز نشان داد در مراحل اولیه نمونه برداری میزان پرولین بیشترین سهم را در پیش بینی میزان پتانسیل اسمزی داشت، ولی با گذشت زمان سهم لیزین و متیونین و پروتئین ها در پیش بینی پتانسیل اسمزی افزایش پیدا کرد. به طور کلی می توان گفت تنش میزان پتانسیل اسمزی را کاهش داده و در این شرایط تولید متابولیت های ثانویه افزایش یافت. در بین متابولیت های ثانویه، پرولین بیشترین حساسیت را به تنش داشت و در سطوح پایین تنش تولید آن جهت تنظیم اسمزی مناسب می باشد، ولی با شدت یافتن تنش گیاه از متابولیت هایی مانند لیزین و متیونین نیز جهت تنظیم اسمزی استفاده می کند.