بررسی تغییرات فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و متابولیت های ثانویه گیاهچه های آویشن (Thymus vulgaris) تحت تنش شوری در شرایط کشت درون شیشه

شوری از عوامل مهم محدودکننده رشد گیاهان و تهدید کننده پایداری کشاورزی در مناطق وسیعی از جهان است. به نظر می رسد ارزیابی گیاهان دارویی ارزشمند از نظر غذایی، دارویی و بهداشتی نظیر گیاه آویشن، تحت تنش شوری، به عنوان تلاش های تحقیقاتی با هدف کشف مزایای اقتصادی یا بهداشتی، ضروری است. مطالعه حاضر، به منظور بررسی اثر شوری بر شاخص های فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و متابولیت های ثانویه در یک گونه آویشن (Thymus vulgaris) در شرایط کشت درون شیشه طراحی شد. گیاهچه های آویشن حاصل از کشت بذرهای آویشن، چهار هفته پس از رشد در دمای 1±25 درجه سانتیگراد و در 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی در اتاقک رشد، به محیط کشت MS حاوی غلظت های مختلف نمک (0، 80، 100، 120 و 150 میلی مولار) منتقل شدند و 25 روز پس از واکشت شاخص هایی نظیر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و مواد موثره دارویی در گیاهچه ها اندازه گیری شد. 25 روز پس از تیمار شوری، مقدار کلروفیل های a، b، کلروفیل کل، کاروتنوئید و پروتئین محلول کل در گیاهچه ها با افزایش غلظت نمک کاهش معنی داری یافت، در حالی که افزایش کربوهیدرات ها، پرولین و فنل ها را به طور معنی داری افزایش داد. همچنین، تنش شوری موجب افزایش معنی دار فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان شد. نتایج GC-MASS نشان داد تولید متابولیت های ثانویه در گیاهچه های آویشن تحت تاثیر شوری دچار تغییرات عمده ای گردید. با افزایش شوری میزان پی-سیمن و گاما-ترپینن افزایش و میزان تیمول کاهش یافت. به طور کلی، مشاهده شد که تنش شوری با تغییر در شاخص های فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و میزان تولید مواد موثره گیاه آویشن می تواند سبب تغییر در ارزش و خواص دارویی آن گردد.