بررسی وضعیت آنمی و برخی عوامل موثر بر آن بر زنان باردار تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان

آنمی فقر آهن از شایع ترین مشکلات دوران بارداری است که موجب زایمان زودرس، تولد نوزاد کم وزن، افزایش مرگ و میر جنینی، افزایش خونریزی بعد از زایمان و بروز زجر جنینی می گردد. این مطالعه با هدف بررسی فراوانی آنمی و عوامل موثر بر آن در زنان باردار تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در سال 1392 اجرا شد.
این مطالعه به صورت توصیفی تحلیلی در 1194 مادر باردار انجام شد. از هر شهرستان تحت پوشش این دانشگاه 3 مرکز بهداشتی درمانی که مادران باردار شهری و روستایی را پوشش می دادند، انتخاب و از هر مرکز با 56 زن باردار تصادفی انتخاب شده، مصاحبه و پرسشنامه تکمیل گردید. میزان هموگلوبین با مراجعه به پرونده خانوار مادر و با استفاده از پرسشنامه که مشتمل بر 4 بخش، دموگرافیک (8 سوال)، باروری (22 سوال) تغذیه و مصرف دخانیات (7 سوال) و آزمایشگاهی (1 سوال) بود جمع آوری شد. داده ها با نرم افزار (19)SPSS و استفاده از آمار توصیفی - استنباطی (آزمون کای دو و رگرسیون لجستیک) تجزیه و تحلیل گردید. سطح معنی داری کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد.
شیوع آنمی در استان 6/46% برآورد شد که دامنه آن بین 2/71- 2/ 22 درصد در شهرستان های مختلف متغیر بود که این شیوع بین شهرستان های تابعه (001/0 >p) و بین مناطق شهری و روستایی معنی دار بود (007/0 =p). بین شیوع آنمی و سطح تحصیلات مادر (003/0 =p)، انجام مراقبت های قبل از بارداری (010/0 =p)، روش پیشگیری از بارداری (040/0 =p)، مصرف گوشت قرمز (010/0 =p)، استعمال قلیان (001/0 = p)، مصرف مکمل در بارداری قبلی (0001/0>p)، مصرف قرص آهن طی بارداری فعلی (001/0>p) و زمان مصرف چای (005/0 =p) تفاوت آماری معنی داری وجود داشت. نتایج آنالیز رگرسیون لجستیک نشان داد که محل سکونت (003/0 =p)، روش پیشگیری از بارداری (030/0 =p)، استعمال قلیان (046/0 =p) و زمان مصرف چای (005/0 =p) اثر معنی داری بر ابتلا به آنمی داشت. در این مطالعه سن بارداری و تعداد زایمان با وضعیت آنمی رابطه معنی داری نداشت.
با عنایت به بیش از دو برابر بودن فراوانی آنمی مادران باردار این استان به نسبت میانگین کشوری که می تواند نتیجه محرومیت اقتصادی و فرهنگی باشد، ضرورت توجه به الگوی صحیح غذایی و مصرف منظم مکمل و قرص آهن، عدم استعمال قلیان و لزوم اجرای برنامه آهن یاری به صورت ویژه را در این منطقه نمایان می سازد.