کاهش جریان و تلفات نیترات با زهکشی کنترل شده در نواحی خشک و نیمه خشک ایران

اقداماتی که در راستای مدیریت سطح ایستابی به منظور کاهش حجم زه آب ها و تلفات نیترات طی دهه اخیر انجام شده است، منجر به تضمین پایداری سیستم های آبیاری و زهکشی و نیز حفاظت اکوسیستم ها گردیده است. در این پژوهش دو روش مدیریت سطح ایستابی شامل زهکشی زیرزمینی آزاد و زهکشی کنترل شده در سطح 41/63 هکتار در مزارع کشت و صنعت نیشکر امام خمینی (ره) واقع در استان خوزستان، به کار برده شد. تیمار های مورد آزمایش شامل یک تیمار زهکشی آزاد (FD)، و دو تیمار زهکشی کنترل شده با کنترل سطح ایستابی در اعماق 90 سانتی متری (CD90) و 70 سانتی متری از سطح خاک (CD70) بود. حجم زه آب خروجی از زهکش ها، غلظت ازت نیتراتی، عمق سطح ایستابی و میزان مصرف آب آبیاری در طول دوره مطالعه اندازه گیری شد. با اجرای زهکشی کنترل شده، میزان کل جریان خروجی زهکشی تیمار های CD70و CD90 به ترتیب به میزان 48/62 و 98/48 درصد در مقایسه با تیمار زهکشی آزاد کاهش یافت،کل میزان تلفات ازت نیتراتی در جریان خروجی از زهکش ها در تیمار های CD70 و CD90 به ترتیب به میزان 43/58 و 25/47 درصد نسبت به زهکشی آزاد کمتر بود، کل آب مصرفی در مزارع کنترل شده CD70وCD90 به ترتیب به میزان 64/25 و 67/27 و درصد نسبت به مزرعه با زهکشی آزاد کاهش نشان داد. نتایج تحقیق حاضر حاکی از آن است که کاربرد زهکشی کنترل شده در مقیاس بزرگ منجر به کاهش قابل ملاحظه ای در حجم زه آب و تلفات مواد مغذی در نواحی خشک و نیمه خشک ایران می گردد که افزایش منافع اقتصادی و محیط زیستی فراوانی در مقایسه با سیستم های غیر مدیریت شده در پی خواهد داشت.