بررسی روایی و پایایی پرسشنامه ارزیابی خستگی، سلامت و رفاه اجتماعی رانندگان اتوبوس بین شهری

سلامت، خستگی و رفاه اجتماعی رانندگان اتوبوس از مهمترین فاکتورها در عملکرد و شیوع حوادث رانندگی می باشند و هر اختلالی در این زمینه ها می تواند پیامدهای نامطلوبی برای مسافران و دیگر افراد جامعه به همراه داشته باشد. بنابراین تهیه ابزاری که بتواند فاکتورهای موثر بر این شغل را به خوبی شناسایی و بیان کند ضروری به نظر می رسد لذا پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتبار سنجی پرسشنامه ارزیابی خستگی، سلامت و رفاه اجتماعی رانندگان اتوبوس انجام شده است.
سلامت، خستگی و رفاه اجتماعی رانندگان اتوبوس از مهم ترین فاکتورها در عملکرد و شیوع حوادث رانندگی می باشند و هر اختلالی در این زمینه ها می تواند پیامدهای نامطلوبی برای مسافران و دیگر افراد جامعه به همراه داشته باشد؛ بنابراین تهیه ابزاری که بتواند فاکتورهای موثر بر این شغل را به خوبی شناسایی و بیان کند ضروری به نظر می رسد، لذا پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتبار سنجی پرسش نامه ارزیابی خستگی، سلامت و رفاه اجتماعی رانندگان اتوبوس انجام شده است
این پژوهش مقطعی در سال 92-1391 بر روی 285 راننده اتوبوس بین شهری در پایانه های مسافربری صفه و کاوه شهر اصفهان به روش نمونه برداری تصادفی ساده، انجام شد. پس از ترجمه پرسشنامه، روایی آن بر اساس نظر پانل خبرگان، محاسبه ضریب نسبت روایی، شاخص روایی محتوا و انجام تحلیل عاملی اکتشافی صورت گرفت. تعیین پایایی این پرسشنامه به دو روش آزمون- باز آزمون و آزمون هم سانی درونی انجام گردید و برای این منظور به ترتیب از ضریب هم بستگی درونی و آلفای کرونباخ استفاده شد. جهت انجام این آزمون ها از نرم افزار SPSS استفاده گردید.
در تعیین روایی صوری آیتم کنترل شغل حذف گردید، همچنین آیتم حمایت سازمانی نیز از بین فاکتورهای سازمانی حذف گردید و به طور مستقل تحت عنوان «حمایت کارفرما» مورد ارزیابی قرار گرفت. متوسط CVI پرسشنامه 92/0 به دست آمد و در مرحله تعیین CVR در اکثریت آیتم ها مقادیر بالای 65/0 محاسبه گردید. تحلیل عامل اکتشافی با چرخش واریماکس، 3 عامل را با Eigen value بیشتر از 1 ایجاد کرد که به ترتیب عبارتند از: سلامت، فاکتورهای سازمانی و خستگی. ضریب آلفای کرونباخ کل پرسشنامه برابر 882/0 و مقدار کل شاخص ICC برابر 87/0 به دست آمد.
این مطالعه، شواهد مناسبی در خصوص استحکام ساختار عاملی و پایایی پرسشنامه تدوین شده را فراهم نمود و می تواند به عنوان یک ابزار علمی برای مقاصد تحقیقاتی- آموزشی و عملی در رانندگان اتوبوس، مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد.