ترکیب شیمیایی و سمیت تنفسی اسانس آویشن دنایی Thymus daenensis روی دو گونه آفت انباری

اسانس های گیاهی و اجزای تشکیل دهنده آن ها به عنوان ترکیبات جایگزین برای آفت کش های تدخینی محسوب می شوند. آویشن دنایی Thymus daenensis Celak. یکی از گیاهان دارویی و بومی ایران می باشد. اسانس برگ و گل گیاه آویشن دنایی با استفاده از دستگاه کلونجر و به روش تقطیر با آب استخراج شد و ترکیبات آن با استفاده از دستگاه GC-MS مورد شناسایی قرار گرفت. 14 ترکیب در اسانس شناسایی شد. تیمول (%4/57)، کارواکرول (%8/9)، بتا-کاریوفیلن (%9/6)، آلفا-ترپینن (%7/6) و پی -سایمن (%3/6) به عنوان ترکیبات اصلی در اسانس بودند. سمیت تنفسی اسانس روی حشرات بالغ یک تا 3 روزه سوسک چهار نقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus (F.) و شپشه گندم Sitophilus granarius (L.) در دمای 1 ± 27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و در تاریکی انجام گرفت. مرگ ومیر حشرات بالغ در غلظت ها (12/28، 62/40، 12/53 و 62/65 میکرولیتر بر لیتر هوا) و زمان های مختلف مطالعه شد. درصد مرگ ومیر سوسک چهار نقطه ای حبوبات و شپشه گندم در بالاترین غلظت (62/65 میکرولیتر بر لیتر هوا) به ترتیب 90 و 60 درصد در طول 3 ساعت به دست آمد. براساس مقادیر LC50، سوسک چهار نقطه ای حبوبات (μl/lair 22/4) نسبت به شپشه گندم (μl/lair 55/6) به طور معنی داری حساس تر است. نتایج حاکی از کارایی اسانس آویشن دنایی در حفاظت از محصولات انباری می باشد.