سخن نخست

 
استفاده از نامه نگاری برای معرفی و تبلیغ اسلام، از همان سال های نخستین و با پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله و سلم) آغاز شد. آن حضرت، پس از تاسیس حکومت اسلامی، نامه هایی به سران سرزمین های اطراف، مانند: پارس، روم، مصر، نجران و نیز طایفه های گوناگون فرستادند و آنها را به پذیرفتن اسلام دعوت نمودند. این سنت، در رفتار امامان معصوم شیعه (علیهم السلام) نیز وجود داشت و ایشان برای راهنمایی مردم و ارشاد ایشان، از ابزار رسانه ای «نامه نگاری» استفاده می کردند.
در میان علما و فقهای بزرگ شیعه در ادوار گوناگون نیز نگاشتن نامه به این منظور، مرسوم بود. در عصر حاضر و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران امام خمینی (رحمت الله علیه)، نامه ای تاریخی به میخاییل گورباچف، رهبر اتحاد جماهیر شوروی نوشتند و با توصیف وضعیت موجود و آینده شوروی و جهان، وی را به شناخت اسلام دعوت کردند.
رهبر فرزانه انقلاب، حضرت آیت الله خامنه ای نیز در وضعیتی که مستکبران از هر ابزار و شیوه ای برای مبارزه با اسلام ناب استفاده می کنند، به مقدساتش توهین می نمایند و از اسلام چهره ای خشن و هراسناک نشان می دهند، دو نامه در فاصله ای کمتر از یک سال برای عموم جوانان غرب ارسال کردند تا در مقابل این هجمه ها از اسلام دفاع کنند.
این نامه ها، هم واکنشی به ستیزه جویی استکبار با اسلام بود و هم در وضعیتی که همه جا سخن از اسلام به میان می رفت و فرصتی برای دعوت از جوانان برای شناخت اسلام از منابع اصیل و معتبر پیش آمده بود، تبلیغ خوبی برای اسلام به شمار می رفت. خطاب قراردادن جوانان به عنوان سرمایه های تحول اجتماعی، از نکات برجسته این نامه هاست.
استفاده از فناوری های ارتباطی در نشر نامه نیز از نکات بسیار با اهمیت درباره نامه نگاری های مقام معظم رهبری بود. قابلیت انتشار سریع، دردسترس بودن و محدود نبودن به زمان و مکان خاص در فضای مجازی، فرصتی به دست داد تا نامه با سرعت و وسعت بسیاری انتشار یابد و این موضوع، از محاسن فضای مجازی و فناوری های نوین ارتباطی است که رهبر معظم انقلاب به شایستگی از آن سود جستند.
نامه های یادشده را می توان به مثابه نمونه ای ویژه از دیپلماسی عمومی و استفاده بهینه و بجا از شبکه های اجتماعی به شمار آورد؛ زیرا انتشار وسیع نامه ایشان در این شبکه ها و بازنشر نامه توسط غیر ایرانی ها، نشانه ای روشن و مبارک مبنی بر اثبات موثربودن نامه و قدرت نفوذ آن در سطح جهانی می باشد.
نشر این نامه در فضای مجازی، در شرایطی صورت گرفت که مخاطبانی با دیدگاه ها، سلایق و سطح دانش گوناگون در آن فعال بودند و از این روی، واکنش آنان به نامه نیز گوناگون بود؛ به این گونه که گروهی منطق موجود در این پیام را به درستی درک کردند، گروه دیگر تحت تاثیر تبلیغات رسانه های غربی با پیش داوری درباره اسلام و رهبر معظم انقلاب به این نامه نظر داشتند، دسته دیگر از مخاطبان، مسلمانان و متفکرانی بودند که از انتشار این نامه استقبال کردند و یک گروه نیز رسانه های وابسته به نظام سلطه و صهیونیست ها بودند که به مقابله با این نامه پرداختند.
با وجود این تنوع مخاطبان و واکنش های گوناگون، انتشار نامه در شبکه های مجازی با مخاطبان عموما جوان، نشان از درک درست از فنون و ابزارهای نوین ارتباطی در اندیشه رهبر معظم انقلاب است.
با توجه به رسالت فصلنامه ره آورد نور در اطلاع رسانی مطالعات اسلامی در حوزه رایانه و اینترنت، و نیز ضرورت و اهمیت تبیین، بررسی و پی گیری مفاد نامه های مقام معظم رهبری و تاثیر آن بر کاربران اینترنت، به همت نویسندگان و دست اندرکاران این فصلنامه، ویژه نامه ای به همین منظور تهیه و تدوین شده است. هدف این ویژه نامه، بررسی جایگاه نامه ها در فضای مجازی و واکنش کاربران نسبت به آنها، و نیز زمینه یابی اجراء منویات رهبر معظم انقلاب در این نامه ها با استفاده از ابزارها و قابلیت های فضای مجازی است. در همین راستا، مقالاتی چند در محورهای ذیل سامان دهی شده است:

1. شیوه های اسلام هراسی در غرب: با توجه به اینکه در نامه های مقام معظم رهبری به مسیله: ستیزه جویی با اسلام، سیاست های اسلام هراسی استکبار و معرفی اسلام متحجرانه توسط برخی کشورهای واپس گرا و مدعی دین به افکار عمومی جهان، اشاره هایی شده بود، این مباحث در ویژه نامه بررسی گردیده است.

2. تقابلات و تعاملات فرهنگی - تمدنی اسلام و غرب و امکان گفت وگو: در این بخش، در خصوص اینکه تمایزات بنیادین میان تمدن اسلام و غرب و نیز رفتارهای مستکبرانه سردمداران غربی، سبب ایجاد شکافی میان این دو فرهنگ شده است و نامه مقام معظم رهبری و دعوت از جوانان غرب برای شناخت اسلام اصیل، زمینه ای برای پل زدن میان این دو فرهنگ و شناخت مستقیم و بی واسطه اسلام خواهد بود، مطالبی چند ارایه شده است.

3. ظرفیت های فضای مجازی در معرفی اسلام اصیل: این بخش از ویژه نامه، پایگاه ها و نیز ابزارهایی را که اینترنت به دست می دهد تا بتوان از طریق آن ندای اسلام اصیل را به گوش جوانان غرب رساند، معرفی می نماید.

4. بازخوردهای مشاهیر و کاربران به نامه: در این قسمت، نظرات کاربران، ذیل نامه های مقام معظم رهبری در پایگاه های گوناگون و نیز مصاحبه ها و سخنرانی هایی که مشاهیر و بزرگان علمی و هنری و شخصیت های سیاسی درباره نامه رهبری انجام داده اند، انعکاس یافته است.

5. معرفی برنامه های نرم افزاری در زمینه نامه های رهبری: در بخشی دیگر از ویژه نامه، برخی برنامه های نرم افزاری موجود که در حوزه نامه های رهبری در بسترهای همراه و رایانه، برون خط و برخط تولید شده، معرفی می شود.

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، از مراکز فعال در عرصه فضای مجازی است و محصولات برخط و برون خط آن، گواه این ادعاست. این مرکز، در خصوص نامه های مقام معظم رهبری در فضای مجازی، فعالیت هایی را در پایگاه های برخط خود به انجام رسانده است. این ویژه نامه نیز با هدف تبیین بخشی از مسایل نامه و بازتاب آن و به قصد انجام تکلیفی کوچک که مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی احساس می نمود، شکل گرفته است. امید است که این اقدام، مورد پذیرش درگاه الهی قرار گیرد و افق های تازه ای را فراسوی اندیشمندان و علاقه مندان بگشاید.