بررسی گازهای غیرهیدروکربنی گروه دهرم در برخی میادین گازی ایران

معمولا در اکثر مخازن هیدروکربنی، گازهای غیرهیدروکربنی نیز همراه سیالات مخزن حضور دارند. این گازها که عمدتا شامل دی اکسیدکربن، سولفید هیدروژن و نیتروژن هستند بسته به نوع مواد آلی منشا تشکیل دهنده ی هیدروکربن، شرایط محیط رسوب گذاری و فرآیندهای به وقوع پیوسته در مخزن یا سنگ منشا، نوع و مقدار متفاوتی خواهند داشت. حضور این گازها به همراه سیالات هیدروکربنی به عنوان ناخالصی 3 درنظر گرفته شده و سبب کاهش مرغوبیت سیال مخزن می گردد. همچنین خورنده بودن و در اکثر موارد ارزش حرارتی 4 کم از دیگر مشکلات این گازها محسوب می شود. اگر چه به علت دلایل ذکر شده وجود این ترکیبات از منظر تولید و ملاحظات اقتصادی مطلوب نیست اما مطالعه و بررسی ترکیب این گازها می تواند منجر به تولید اطلاعات و نتایج ارزشمندی شود. مثلا زیاد بودن نیتروژن می تواند در اثر بلوغ بیش از حد ماده ی آلی سنگ منشا باشد یا زیاد بودن سولفید هیدروژن، نشان دهنده ی سنگ منشا دارای گوگرد یا احیای ترموشیمیایی سولفات 5 یا احیای فعالیت های باکتریایی 6 )در صورت وجود شرایط مناسب( باشند. در این نوشتار، ابتدا در خصوص فرآیندهای تولید یا مهاجرت گازهای غیرهیدروکربنی به مخزن توضیحاتی ارائه شده، سپس ترکیب گازهای غیرهیدروکربنی در مخازن منتخب بررسی و با درنظر گرفتن شرایط هرکدام از این مخازن، در مورد منشا این گازهای غیرهیدروکربنی نتیجه گیری شده است.