روشی برای برآورد ترکیب جمعیت شهری با استفاده از برنامه ریزی ریاضی به منظور برآورد تقاضای سفر

مطالعات حمل ونقل، به داده های جزئی و جامعی از مشخصات اقتصادی- اجتماعی و سفرهای خانوارهای محدوده موردمطالعه نیاز دارد. اما در آمارگیری مبدا- مقصد، این داده ها تنهامعمولا برای نمونه کوچکی از خانوارها گردآوری می شود. بنابراین ضروری است که با بکارگیری (ترکیبی از) داده های نمونه و جامعه آماری، این داده های جزئی به نوعی برای جامعه آماری نیز برآورد شود. این فرآیند، در ادبیات مربوطه تحت عنوان ترکیب جمعیت و در ایران، بیشتر تحت عنوان تعمیم (تعمیم داده های نمونه آماری به جامعه آماری) شناخته می شود. به نظر می رسد، ماتریس تقاضای سفر و احجام تخصیص (حجم تردد خطوط برش و کمان ها) حاصل از روش تعمیم موجود می آید، معتبر نباشد. در این مقاله، یک مدل برنامه ریزی خطی پیشنهاد می شود که بر خلاف روش موجود، همزمان از متغیرهای سطح خانوار و فرد برای تعمیم استفاده می کند. روش پیشنهادی، یک ضریب تعمیم برای هر نمونه خانوار (یک ناحیه ترافیکی) به دست می آورد به نحوی که درصد اختلاف مقادیر برآورد و مشاهده متغیرهای اقتصادی- اجتماعی جمعیت نواحی ترافیکی و محدوده موردمطالعه، کمینه شود و جمعیت ترکیبی، همخوانی بهتری با مشاهدات داشته باشد. نتایج حاصل از پیاده سازی روش موجود و پیشنهادی برای شهر مقدس مشهد، نشان می دهد که ضریب همبستگی برآورد و مشاهده جمعیت نواحی ترافیکی در روش موجود و پیشنهادی به ترتیب برابر 0/79 و 0/97 است. همچنین، ماتریس تقاضای سفر و حجم تردد خطوط برش و کمان های شبکه، در روش پیشنهادی معتبر است. خطای حجم تردد خطوط برش در روش موجود برابر 25 درصد و بیش از خطای مجاز 14درصد است؛ درحالی که، خطای حجم تردد خطوط برش در روش پیشنهادی کمتر از 14درصد است. جذر میانگین مربع خطا (RMSE) و حجم تردد کمان ها در روش موجود و پیشنهادی به ترتیب برابر 55 و 26 درصد است.