شبهه دنیاگریزی و یاد مرگ در نهج البلاغه و نقد آن با تکیه بر فضای صدور

یکی از شبهات محتوایی که بر کتاب شریف نهج البلاغه وارد شده، شبهه دنیاگریزی و یاد مرگ به صورت افراطی است. به عقیده عده ای، برخی از مطالبی که در نهج البلاغه درباره مذمت دنیا، شیوه زندگی زاهدانه، ترک تعلق به دنیا و توجه به آخرت و همچنین مطالبی که درباره یادآوری مرگ به عنوان دروازه ورود به سرای جاوید در این کتاب آمده، سابقه ای در صدر اسلام نداشته و تحت تاثیر رهبانیت مسیحی و یا جریان تصوف قرار دارند. این جستار درصدد است با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی و با بررسی شرایط اجتماعی و مقتضیات زمان صدور خطبه ها و نامه های مورد تشکیک و همچنین با توجه به جغرافیای کلام در هر مورد ضمن اثبات بی اساس بودن شبهه، این حقیقت را روشن نماید که نه تنها چنین نگاهی، افراط گرایانه نیست، بلکه القای آن از سوی امام جامعه مسلمین امری ضروری و به جا شمرده می شود؛ زیرا گرایش هایی به دنیاطلبی و مادی گرایی در میان خواص و عوام جامعه آن روزگار دیده می شد.