ارزیابی توان و انطباق توسعه کاربری سکونت گاه روستایی مدل سیستمی با کاربری موجود در آبخیز زیارت گرگان

ارزیابی توان اکولوژیک سرزمین به عنوان هسته مطالعات آمایش سرزمین بوده که نقش به سزایی در برنامه ریزی منطقه ای دارد. انتخاب نوع و پراکنش کاربری اراضی بر اساس توان اکولوژیکی، از اهداف اصلی مدیریتی در کاهش اثرات بحران های طبیعی است.
پژوهش حاضر در آبخیز زیارت گرگان با وسعت 10286 هکتار در جنوب غرب شهرستان گرگان واقع در استان گلستان انجام شد. با توجه به اینکه امروزه آبخیز زیارت در اثر هجوم جوامع انسانی از لحاظ گردشگری و سکونت گاهی در شرایط بحرانی قرار گرفته، ضروری است که قبل از اجرای هرگونه برنامه توسعه ای، مطالعات ارزیابی توان محیطی انجام شود. در ارزیابی آبخیز زیارت از مدل سیستمی آمایش سرزمین ایران و ابزار سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده شد.
یافته ها/ نتایج نشان داد که 46/4 و 52/4 درصد از مساحت آبخیز زیارت گرگان به ترتیب در کلاس های تناسب یک و دو قرار دارند و سایر مناطق (76/91 درصد) به کلاس توان نامناسب تعلق دارد. براساس نتایج حاصله، مقدار کاپای کلی 3164/0 در طبقه کم و کاپای جزیی طبقه یک توسعه 2037/0 و طبقه دو 161/0 و در کلاس ضعیف قرار دارند.
طبق نتایج، کلاس های توسعه سکونت گاهی با قابلیت توان اکولوژیک منطقه منطبق نیستند. با کنترل طبقه یک و دو توسعه سکونت گاهی مشخص شد که مسیر توسعه موجود با جهت گیری پیشنهادی توسعه در این پژوهش منطبق نیست. رویکرد مورد استفاده در تحقیق می تواند مدیران و برنامه ریزان را در کاهش اثر خطرات طبیعی در مقیاس محلی و منطقه ای کمک کند.