پی جویی توده های علف های هرز خردل وحشی (Sinapis arvensis L.) و شلمی (Rapistrum rugosum L.) مقاوم به علف کش تری بنورون متیل در مزارع گندم استان گلستان و معرفی روشی نوین برای تشخیص جمعیت های مقاوم در این گونه های هرز

تحقیق حاضر جهت تعیین درجه مقاومت و پیدا کردن روشی سریع و مقرون به صرفه جهت تشخیص مقاومت در دو علف هرز خردل وحشی (Sinapis arvensis L.) و شلمی (Rapistrum rugosum L.) مقاوم به علف کش تری بنورون متیل6 (گرانستار) از خانواده بازدارنده های آنزیم استو هیدروکسی اسید سینتاز7 (AHAS) یا استولاکتات سنتاز8(ALS) شکل گرفت. در ابتدا جمع آوری بذور مشکوک به مقاومت از مزارع گندم استان گلستان که به طور متوالی تحت سمپاشی با این سم قرار گرفته اند و گزارش هایی مبنی بر بروز مقاومت وجود دارد، انجام گردید. همچنین بذور توده-های حساس نیز از مناطقی که سابقه سمپاشی نداشتند، جمع آوری شد. جهت غربال اولیه توده های جمع آوری شده، گیاهچه های حاصل از آنها در مرحله 3 تا 4 برگی، مورد سمپاشی با دز توصیه شده علف کش قرار گرفتند. توده هایی که پس از گذشت چهار هفته زنده مانده و حداقل 80 درصد زیست توده خود را نسبت به شاهد سمپاشی نشده، حفظ کردند به عنوان توده مقاوم شناخته شدند. از بین روش های موجود برای تعیین سطح مقاومت جمعیت های مقاوم، روش سنجش پاسخ گیاه کامل به دزهای مختلف علف کش تری بنورون متیل و زیست سنجی گیاهچه در پتری دیش، مورد استفاده قرار گرفت. در این دو روش دز و یا غلظتی از علف کش که باعث 50 درصد بازدارندگی می شود (GR50) از منحنی های رگرسیونی غیرخطی لگ لجستیک9 به دست آمد. درجه مقاومت به دست آمده از آزمایش های گلخانه ای برای توده های مقاوم خردل وحشی بین 22/2 تا 77/16 و برای شلمی حدود 5/2 تا 59/6 بود. با وجودی که درجه مقاومت در روش زیست سنجی گیاهچه در پتری دیش کمی بالاتر و به ترتیب برای خردل وحشی و شلمی بین 30/2 تا 47/17 و 86/2 تا 56/9 بود اما، همبستگی بالایی بین درجات مقاومت به دست آمده از روش گلخانه ای و آزمایشگاهی مشاهده شد (90/0 برای خردل وحشی و 83/0 برای شلمی). نتایج آزمون سریع هم راستای نتایج آزمایش های گلخانه ای بود که نشان می دهد آزمون سریع می تواند به عنوان روشی سریع و ارزان برای تشخیص مقاومت به علف کش تری بنورون متیل در خردل وحشی و شلمی مورد استفاده قرار گیرد.