کارکرد عناصر بلاغی در مطایبات بهارستان جامی

مطایبات ادبی یکی از جلوه های طنز در ادبیات کلاسیک است که به جهت فضای حاکم بر جامعه زمانه خود و مسدود شدن زمینه خلق طنزهای اجتماعی در کنار ژانر طنز به میدان ادبیات انتقادی پا نهاده و جایگاه ویژه ای برای خود به دست آورده است. اگر بپذیریم که خلق یک طنز مستلزم برخورداری از ویژگی های صوری و محتوایی در یک متن می باشد، پس ناگزیر می توان این ویژگی ها را بر مطایبات نیز تعمیم داد. بررسی ساختار صوری مطایبات از منظر کاربرد آرایه های کلامی معیار سنجشی علمی را به دست می دهد که می توان از طریق آن به قوت و ضعف مطایبات و توانایی یا عدم توانایی نویسنده برای خلق یک متن طنزآمیز پی برد. در این پژوهش با تاکید بر نقش موثر آرایه های بلاغی در روند شکل گیری یک متن ادبی با رگه های طنزآمیز به بررسی مطایبات جامی پرداختیم و این مطایبات از دیدگاه به کارگیری ابزارهای بیانی و صنایع بدیعی و ارائه های ادبی تحلیل شده است.