نقد آزادی شناختی اهانت به باورهای دینی

انتشار شهرآشوب کاریکاتورهای موهن دانمارکی که با قلم هنر و بهره گیری از مرکب اهانت، نفرت علیه پیامبرباوران را نگارگری کرد نسیمی توفنده بود که بر آتش زیر خاکستر مباحث مربوط به آزادی بیان وزیدن گرفت و آن را شعله ور ساخت تا در پرتو فروزانی آن، اندیشه های رقیب به مصاف یکدیگر برخیزند. رواپنداری اهانت به باورهای دینی دین باوران در جوامع غیر دینی که سکه رایج بازار آن دیار شده، از آبشخور پندار آزادی تغذیه کرده و فربهی یافته است. در هندسه معرفتی این بینش مختصات آزادی آن سان ترسیم شده است که در گستره گسترده آن اهانت به باورهای دگراندیشان نیز جای گرفته و “آزادی توهین” زاده تالیف مام “آزادی” و باب “بیان” قلمداد شده است. اما تاملی آزادی شناختی در مساله اهانت به باورهای دگردیگران، نماینگر آن است که “منظومه آزادی” که مجموعه ای از افراد آزادی است نظامی سلسله مراتبی باشد که در هرم آن “آزادی باورمندی” نسبت به “آزادی بیان” تقدم ارزشی دارد؛ پس اطلاق بیان آزاد نمی تواند به تقیید باورمندی آزادانه بینجامد. این در حالی است که توهین به عقیده و باور باورمندان بستی بر پای سرو آزادی باورمندی ایشان است که گسست آن از منظر آزادی خواهی ضروری است. این نوشتار بر آن است تا با نمایاندن مرتبت مخدومی آزادی باورمندی نسبت به آزادی بیان توجیه گر منع اهانت به باورهای دینی دگراندیشان باشد.