بررسی مدیریت های مختلف خاک ورزی بر عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت علوف های

امروزه تقریبا در هر کشوری برخی فعالیتها در زمینه بی خاک ورزی یا در بخش های تحقیقاتی و یا کاربرد در سطح مزارع در شرف انجام است. برخی محققان اظهار کرده اند که سوزاندن پیوسته بقایای گیاه قبلی موجب کاهش حاصلخیزی خاک و همچنین میزان مواد آلی خاک در دراز مدت می شود. با توجه به اهمیت راهبردی ذرت و نقش بسیار مهم مدیریت روش های خاک ورزی و بقایای گیاهی بر میزان تولید آن، همچنین محدودیت منابع آب قابل دسترس استان، این پژوهش با هدف تعیین عملکرد و اجزای عملکرد ذرت علوفه ای رقم SC704 تحت مدیریتهای مختلف خاک ورزی به اجرا درآمد.
این آزمایش، تحت مدیریت های مختلف میزان بقایا و روش های خاک ورزی به صورت استریپ پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در سال های 1389 و 1390 در منطقه دشت کمالان شهرستان علی آباد واقع در شرق استان گلستان (ایران) اجرا شد. تیمارهای اصلی (افقی) در 3 سطح مدیریت بقایا، شامل آتش زدن بقایا(R1)، کشت در 50 درصد بقایا(R2) و کشت در 100 درصد بقایا (R3) و تیمارهای فرعی (عمودی) نیز در 3 سطح روش های خاک ورزی، شامل خاک ورزی مرسوم (شخم تا عمق 25 تا 30 سانتیمتری+ دیسک + کاشت)(T1)، کم خاک ورزی (شخم با خاک ورز مرکب + کاشت)(T2) وکشت مستقیم در بقایای گیاهی(T3) بود. آبیاری در کلیه کرت ها به روش سطحی و از نوع نواری انجام گرفت. طی دو سال آزمایش و در پایان آن، عملکرد و اجزای عملکرد، میزان آب مصرفی و نهایتا کارآیی مصرف آب آبیاری اندازه گیری و تعیین شدند.
مقایسه میانگین عملکرد علوفه تر در تیمارهای مختلف بقایا نشان داد که عملکرد علوفه در تیمار 100 درصد بقایابا تولید 6/29655 کیلوگرم در هکتار نسبت به دو تیمار دیگر بیشتر بوده و دارای اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد با آنها می باشد. همچنین مقایسه میانگین عملکرددر تیمارهای مختلف خاک ورزی نشان داد که تیمارهای خاک ورزی مرسوم و کم خاک ورزی از نظر عملکرد تفاوت معنی داری ندارند. مقایسه میانگین ها همچنین نشان دهنده اختلاف معنی دار تیمارهای بقایا و تیمارهای خاک ورزی در سطح 5 درصد از نظر کارآیی مصرف آب آبیاری می-باشد. تیمارسوزاندن بقایا و تیمار 100 درصد بقایا به ترتیب با مقدار 2/7 و 2/10 کیلوگرم بر مترمکعب دارای کمترین و بیشترین مقدار بوده به نحوی که تیمار سوزاندن بقایا به ترتیب 4/29 و 7/21 درصد کمتر از تیمار 100 و 50 درصد بقایا کارآیی مصرف آب داشته است.
در مرحله نخست می توان نسبت به تغییر سیستم خاک ورزی مرسوم به کم خاک ورزی همراه با حفظ تمامی بقایای کشت قبلی اقدام نمود. با توجه به نتایج حاصله می توان تیمار حفظ و نگهداری بقایا را موثرترین عامل در افزایش کارآیی مصرف آب دانست. با استناد به این نتایج، حفظ بقایا برای افزایش کارآیی مصرف آبیاری اکیدا توصیه می گردد.