باززایی درون شیشه ای اسپرس (Onobrychis sativa) با استفاده از ریزنمونه نوک ساقه

نیاز روزافزون به فرآورده های دامی، به کارگیری روش های زیست فناوری (بیوتکنولوژی) در بهبود گیاهان علوفه ای مانند اسپرس را با اهمیت کرده است. در این تحقیق، تاثیر سطوح مختلف تنظیم کننده های رشدی اکسین (NAA و IBA) و سیتوکینین (BAP، زآتین و TDZ) بر پاسخ رشدی درون شیشه ای ریزنمونه های نوک ساقه رقم های خوانسار و شهرکرد اسپرس بررسی شد. برای این منظور، ریزنمونه های نوک ساقه از بذرهای ضدعفونی شده و جوانه زده 4-7 روزه تهیه و روی محیط کشت MS جامد حاوی سطوح مختلف اکسین و سیتوکینین کشت شدند. نتایج نشان داد که درصد ساقه های چندگانه، شمار ساقه در هر ریزنمونه و طول ساقه رشد کرده به طور معنی داری تحت تاثیر رقم، ترکیب تنظیم کننده های رشدی و اثر متقابل بین آن ها قرار گرفت. درصد ساقه های چندگانه و میانگین شمار ساقه در هر ریزنمونه به ترتیب از 0 تا 17/89 درصد و 1 تا 03/5 متغیر بود. به طورکلی، درصد پینه (کالوس) زایی، درصد ساقه های چندگانه و شمار ساقه در هر ریزنمونه در رقم خوانسار به طور معنی داری بیشتر از رقم شهرکرد بود. بیشترین درصد شاخه زایی (15/98 درصد)، ساقه های چندگانه (17/89 درصد) و شمار ساقه در هر ریزنمونه (3/4) در رقم خوانسار و محیط کشت MS حاوی 1/0 میلی گرم در لیتر IBA به همراه 3 میلی گرم در لیتر BAP به دست آمد. ریشه زایی ساقه ها و رشد مناسب ریشه ها در محیط کشت MS بدون تنظیم کننده های رشدی مشاهده شد. این نتایج نه تنها از جنبه ریزازدیادی و کشت درون شیشه ای، بلکه به عنوان پیش زمینه مناسب برای هدف های اصلاحی و انتقال ژن به این گیاه اهمیت دارد.