ارزیابی روابط هورمون های اکسین و سیتوکینین بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت در شرایط تنش خشکی

کاهش رشد گیاه در شرایط تنش خشکی نتیجه بر هم خوردن تعادل هورمون ها می باشد، بنابراین کاربرد خارجی تنظیم کننده های رشد می تواند عاملی در جهت معکوس کردن تنش های غیر زنده باشد. این مطالعه به منظور ارزیابی کاربرد هورمون های سیتوکینین و اکسین بر عملکرد دانه و اجزای آن در ذرت سینگل کراس 704 در شرایط تنش خشکی اجرا شد. آزمایش در سه محیط جداگانه، شامل محیط بدون تنش خشکی، تنش خشکی در مرحله رشد رویشی و تنش خشکی در مرحله رشد زایشی انجام شد. هورمون های سیتوکینین در سه سطح (شاهد، محلول پاشی در مرحله پنج تا شش برگی و هشت تا ده برگی) و اکسین در سه سطح (شاهد، محلول پاشی در مرحله ظهور ابریشم و 15 روز پس از ظهور ابریشم) در هر محیط در سه تکرار به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال زراعی 1392 اجرا شد. بیش تر ین عملکرد دانه در محیط بدون تنش و مصرف هورمون اکسین در مرحله ظهور ابریشم به ترتیب با میانگین 80/12 و 24/12 تن در هکتار حاصل شد. اختلاف عملکرد دانه در شرایط تنش زایشی و بدون تنش معنی دار بود و 21/49 درصد نسبت به محیط بدون تنش افت کرد. محلول پاشی هورمون سیتوکینین باعث افزایش تعداد دانه و کاهش وزن دانه شد، ولی محلول پاشی هورمون اکسین باعث افزایش وزن دانه و عملکرد دانه گردید. بر اساس نتایج تجزیه مرکب حاصل از این آزمایش، در شرایط تنش خشکی، محلول پاشی هورمون های سیتوکینین و اکسین به ترتیب در مراحل هشت تا ده برگی و ظهور ابریشم به دلیل برقرای تعادل هورمونی مختل شده، تا حدود 20 درصد مانع از افت عملکرد دانه در شرایط تنش زایشی شدند و به عنوان مراحل حساس در واکنش به این هورمون ها در شرایط تنش خشکی توصیه می شوند.