بررسی تطبیقی مفهوم «منجی» در شعر فروغ فرخزاد و نزار قبانی

نزار قبانی و فروغ فرخزاد از شاعران برجسته و معاصر ادبیات عربی و فارسی هستند که تحولات فکری و شرایط سیاسی - اجتماعی جامعه باعث شده تا از مکتب رمانتیسم، روی گردان و به مکتب سمبلیسم اجتماعی نزدیک شوند. قبانی در شعر «بانتظار غودو» و فرخزاد در شعر «کسی که مثل هیچ کس نیست» تحت تاثیر نمایشنامه معروف ساموئل بکت، نویسنده ایرلندی، به مفهوم منجی پرداخته اند. در این جستار، بر آنیم تا با توجه به اهمیت این دو شاعر در ادبیات معاصر عربی و فارسی و ارزش و اعتبار ادبیات تطبیقی در نقد نوین، با نگاهی مقایسه ای و به شیوه تحلیلی - تطبیقی، به شباهت های این دو اثر بپردازیم. یافته های پژوهش نشان می دهد؛ نزار و فروغ با دیدی مشابه به این موضوع پرداخته اند. شیوه بیان، نمادپردازی ها و تصاویر شعری در شعر دو شاعر به یکدیگر نزدیک است، همچنین امید به زندگی و ظهور منجی حیات بخش در شعر فروغ تجلی بیشتری یافته است. طولانی بودن دوره انتظار منجر به توسل به واسطه گردیده و واقعیت وجودی منجی، فوق العاده و ماورایی بودن او را در نگرش هر دو شاعر تثبیت کرده است. می توان گفت میزان تاثیر نزار قبانی از ساموئل بکت فقط در حیطه اخذ و اقتباس لفظ است. این میزان، در فروغ فرخزاد از آن هم کمتر است. مشابهت های محتوایی، بیش از آنکه متاثر از ساموئل بکت باشد، با نگرش های عقیدتی و فکری خودشان هم خوانی دارد.