طرح اندیشه مهدویت در کلمات امام جواد و امام هادی (ع)

اندیشه مهدویت چراغی فراراه شیعه در عصر غیبت است. افزون بر این، طرح این اندیشه از سوی پیامبر و امامان شیعه، متناسب با شرایط اجتماعی و معضلات پیش روی بوده است. یافتن اجزای این طرح در سخنان هر یک از معصومان(ع) می تواند روشنی بخش شرایط و مشکلات عصر صدور باشد و طرح کلی امامان شیعه را برای عصر غیبت مشخص کند.
این پژوهش برای دستیابی به طرح اندیشه مهدویت، به بررسی مستقیم کلماتی پرداخته است که از هر یک از معصومان(ع) برجای مانده است. تحلیل محتوایی این جملات با توجه به شرایط صدور و همچنین دسته بندی موضوعی آن ها می تواند طرح هر امام برای دوره خویش را مشخص کند و در مجموع تصویری از طرح ایشان برای برخورد با شرایط اجتماعی و معضلات هر دوره و همچنین طرح کلی آنان برای عصر غیبت را معلوم کند.
یافته های تحقیق در زندگی و سخنان امام جواد(ع) حاکی از آن است که با پذیرش امامت ایشان در سنین کودکی، تحولی بزرگ در نگاه عامه شیعه نسبت به ائمه(ع) رخ داد که ایشان را در ذهن عموم، بسیار فراتر از «علمای ابرار» برده و در جایگاه «خوبان برگزیده» یا همان «المصطفین الاخیار» نشاند و زمینه ای مناسب برای پذیرش امامت حضرت مهدی(عج) در کودکی و در شرایط غیبت فراهم آورد. همچنین حضرت جواد(ع) با استفاده از کاهش فشار تقیه توانست با وضوح بیشتری از امامت پس از خود و از مشکلات پیش رو سخن بگوید و مسیر آینده را مشخص کند؛ اما فرزند ایشان _ امام هادی(ع)_ با توجه به شرایط شدید تقیه کمتر این امکان را یافت که از معارف مهدوی سخن بگوید، ولی تحکیم سازمان وکالت و تعیین تکلیف برای سرپرستی آن تا عصر غیبت موجب شد استحکام سازمانی و اجتماعی لازم برای عبور از شرایط غیبت فراهم گردد.