تحلیل الگوی همدید و نمایه قائم هوا در بارش های شدید دوره های انتقالی مورد: بارش های شدید مهر 1390 جنوب شرق ایران

هدف پژوهش، تحلیل الگوی همدید و نمایه قائم هوای منجر به بارش های شدید محلی جنوب شرق ایران است. بررسی داده های بارش روزانه 31 ایستگاه هواشناسی در دوره (1392-1360) نشان داد که بارش سنگین مهر 1390 که در جنوب شرق ایران رخ داده است، یکی از شدیدترین بارندگی های دوره انتقالی پاییزی است که از ویژگی محلی برخوردار و نیز مقدار بارندگی بیشتر ایستگاه ها نسبت به نرمال بارندگی ماهانه بطور چشمگیری بالاتر بوده است. برای بررسی ویژگی های پارامترهای هواشناسی در روزهای بارندگی و روزهای پیش از آن، نخست دیاگرام های گرماپویشی تحلیل شدند. برای تعیین الگوی همدید نیز نقشه های هوا تا سطح ژئوپتانسیل 250 هکتوپاسکال مورد بررسی قرار گرفت. دیاگرام های گرماپویشی گویای کاهش دما و فشار هوا و افزایش رطوبت نسبی و دمای نقطه شبنم در روزهای بارشی نسبت به روزهای پیش از آن است. نتایج حاصل از ترسیم نمودارهای اسکیو-تی و همچنین موقعیت تراز FCL و LCL اختلاف ارتفاع قله ابر با سطح FCL و مقادیر نمایه های پویشی KINX و SHOW، CAPE شرایط مساعد برای ناپایداری هوا را نشان می دهد. محاسبه نمایه های ناپایداری نشان داد که نقش عامل همرفت در رخداد این بارش یک نقش مکمل بوده است، زیرا هنگامی همرفت عامل اصلی بارش محسوب می شود که میزان همرفت شدت کافی داشته باشد، تا ناپایداری لازم برای ایجاد بارش را فراهم سازد. تحلیل الگوی همدید، بیانگر فعالیت یک سردچال بود. چرخندگی مثبت پیرامون هسته سردچال و جریان جنوبی هوا در حاشیه شرقی سردچال زمینه همرفت هوای کم و بیش ناپایدار را در جنوب شرق ایران فراهم ساخته است. فعالیت سردچال ها از این جهت اهمیت بالایی دارد که در کنار نقش سامانه های موسمی بارش-های تابستانی و نقش بادهای غربی بارش های زمستانی، می تواند در بارش های دوره انتقال پاییزی جنوب شرق ایران نقش چشمگیری بازی کند.