تحلیل هیدرولوژیکی مخزن سد قشلاق و برداشت بهینه از آن برمبنای تحلیل خشکسالی های حوضه رودخانه

در بیشتر شهرهای ایران برای تامین نیازهای شرب، کشاورزی و صنعتی از مخازن سدهای در حال بهره‏برداری استفاده می‏شود، اما به دلیل نبود قانون بهره‏برداری مناسب یا متوازن نبودن میزان تقاضا و حجم مخزن (از زمان ساخت تا کنون)، باید دستورات بهره‏برداری مناسب برحسب شرایط موجود تغییر یابد. بررسی عملکرد حجم ذخیره مخزن سد قشلاق از نظر بیشترین برداشت بهینه مطمئن برای مصرف کشاورزی و با فرض تامین 100 درصد آب شرب و تعیین میزان حجم ذخیره، هدف مطالعه حاضر است. برای این منظور از روش برنامه ریزی خطی در محیط متلب استفاده شد. دوره بحرانی 51 ماه به روش هربست به دست آمد و براساس آن مقدار بهینه‏ آب آزاد شده برای تامین آب کشاورزی در دوره آماری (مهر 1366 تا شهریور 1391) 334/1 میلیون مترمکعب به دست آمد. با مقایسه پتانسیل مصرفی کشاورزی منطقه و میزان برداشت بهینه محاسبه شده مشخص شد که فقط 60 درصد از نیازها برآورده شده و این مقدار نیاز آبیاری ماه های تیر (2/2 میلیون مترمکعب)، مرداد (47/2 میلیون مترمکعب) و شهریور (29/2 میلیون مترمکعب) را تامین نکرده است. ضریب همبستگی بین مقادیر حجم‏ ذخیره ماهانه به دست آمده از بهینه‏سازی و حجم ذخیره ماهانه واقعی در مخزن 84/0 به دست آمد. نتایج نشان داد بیشترین ذخیره ماندگاری در حجم 162 میلیون مترمکعب (که برابر 4/3 حجم مخزن است) با احتمال (50 درصد) رخ می‏دهد. همچنین از برازش توزیع‏های آماری بر مقادیر سرریزها طی دوره آماری مشخص شد که بهترین توزیع با کمترین خطا، توزیع گامبل است. به طور کلی، نتایج بهینه‏سازی نشان داد به کارگیری برنامه ریزی خطی می‏تواند کاربران را در استفاده بهینه از منابع آبی برای مصارف کشاورزی و صنعتی کمک کند.