بررسی تغییرات ناگهانی و الگوی تغییرات دوره ای تبخیر و تعرق مرجع ایران با تحلیل موجک و آزمون t متحرک

تحلیل تغییرات زمانی و مکانی تبخیر و تعرق مرجع (ETo)، امکان شناخت تغییرات آب و هوایی و تاثیر آن روی نیازهای آبی را فراهم می کند. در این مطالعه به تحلیل ETo ماهانه در 19 ایستگاه هواشناسی در اقلیم های متفاوت با دوره آماری یکسان 42 ساله، طی سال های 2003-1961 پرداخته شد. سری های زمانی سالانه ETo به روش استاندارد پنمن- مانتیث- فائو (FAO-56 PM) تولید شدند و با استفاده از روش های آزمون t متحرک و موجک مورلت به ترتیب به تحلیل تغییرات ناگهانی و بررسی دوره تکرارپذیری در مجموعه داده های ETo پرداخته شد. نقشه های توزیع مکانی ماهانه و سالانه ETo در کل کشور بر اساس روش IDW تولید گردیدند. بر اساس نتایج آزمون t متحرک در سری زمانی ETo میانگین کل کشوری در طی سال های 1981، 1982، 1983 و 1984 تغییر ناگهانی در روند سری زمانی رخ داده است و این سال ها مطابق با روند کلی ETo مشاهده شده است. بر اساس نتایج آزمون t متحرک در ایستگاه های منفرد نیز ملاحظه شد در اغلب ایستگاه های واقع در اقلیم خشک و نیمه خشک بیشینه تغییرات ناگهانی، در محدوده سال های بین 1986-1976 اتفاق افتاده است. بیشینه تغییرات ناگهانی مربوط به ایستگاه خرم آباد واقع در اقلیم نیمه خشک است که در آن 21 تغییر ناگهانی اتفاق افتاده و کمینه تغییرات مربوط به ایستگاه های اصفهان، بیرجند و تهران واقع در اقلیم خشک با سه تغییر ناگهانی است. رویکرد ارائه شده در تحقیق حاضر قابلیت گسترش به مطالعات سری های زمانی هیدرولوژیکی، خشکسالی و منابع آبی برای استنتاج روند تغییرات ناگهانی و الگوهای دوره ای و پایش تکرارپذیری آنها را داراست.