نقد استراتژی «تیموتی فرنیش» در تغییر دکترین مهدویت

باورداشت مهدویت، شاخص عقیدتی شیعه و از مقبولات اهل سنت به شمار می رود و دشمنان اسلام و دگراندیشان در طول تاریخ، با هدف تضعیف، تخریب و دگرگونی آن، فعالیت های گوناگونی انجام داده اند. از این رو برای دفاع و گسترش فرهنگ صحیح مهدویت، بررسی چگونگی فهم متفکران غربی از عقیده مهدویت و چگونگی القای آن، ضرورتی انکارناشدنی است. کتاب مقدس ترین جنگ ها اثر تیموتی فرنیش _ که یکی از پر فروش ترین کتاب های مستشرقان درباره اسلام با موضوعیت جهاد و مهدویت به شمار می آید _ از جمله آثاری است که به مسئله مهدویت پرداخته است. سنگ بنای اندیشه فرنیش آن است که دیدگاه های اهل سنت را دیدگاه اسلام برشمرده و به شیعه نگاهی حاشیه ای دارد. از آن جا که علمای اهل سنت درباره آموزه های مهدویت به دو دسته مخالفان و موافقان تقسیم می شوند، فرنیش سعی کرده چالش های پیش روی مهدویت را در میان اهل سنت بیان کند، اشکالات مخالفان مهدویت را مطرح نماید و پاسخ معتقدان به مهدویت را نقل کند. در این راستا دیدگاه های خود را نیز به طور سربسته اشراب می کند، به گونه ای که اشکالات را پررنگ جلوه می دهد و پاسخ ها را توجیهی و کم ارزش می نمایاند. از نظر وی، اهل سنت مهدی گرا برای اثبات ادله خود به راه حل های ارائه شده توسط شیعه متوسل شده و مخالفان مهدویت نیز به دستاویزهای عقلانی متفکران غربی نظیر فوکویاما تمسک می جویند. در نهایت به نظر می رسد فرنیش از نگاه یک غربی مسیحی درباره دیدگاه مسلمانان به دنبال اصلاحاتی به سبک غرب گرایانه است که بتواند از این راه، با ایجاد رویکرد اعتدالی، مواجهه مسلمانان انقلابی و معتقد به مهدویت با غرب را از حالت مخاطره آمیز بودن برهاند و اندیشه مهدویت را در عمل خنثی سازد. نوشتار حاضر ضمن بیان نکات قوت کتاب فرنیش، استراتژی وی را در بوته نقد قرار داده است.