شناسایی ساختار و فرآیندهای فرسایش ملات قیر به کاررفته در آجرهای یادمان هخامنشی تل آجری در پارسه

در این مقاله ملات قیر به کار رفته به عنوان ملات ضد آب در آجر های یادمان تل آجری در شهر پارسه به منظور شناسایی و تحلیل ساختار شیمیایی ماده، اجزاء سازنده و بررسی فرآیندهای فرسایش مورد مطالعه قرار گرفته است. روش های مختلف شیمی تجزیه ی دستگاهی از قبیل FT-IR، XRD، XRF هم چنین روش های جداسازی کلاسیک و مشاهدات میکروسکوپی مقطع ملات قیر در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس آزمایش های جداسازی کلاسیک، این ماده به لحاظ حالت فیزیکی مخلوطی دوجزئی است و از قسمت های آلی و معدنی تشکیل یافته است. جزء آلی این مخلوط طبیعی به روش FT-IR مورد تجزیه و شناسایی انواع گروه های عاملی و هیدروکربن های سازنده ی آن از قبیل آلکان ها و ترکیبات آروماتیک قرار گرفت؛ هم چنین نتیجه ی تجزیه ی دستگاهی به کمک روش XRD وجود فازهای معدنی کلسیت، انیدریت، فلدسپار (کلسیم)، کوارتز و دولومیت را در این مخلوط قیری شناسایی کرده است و روش XRF درصد وزنی ترکیبات تشکیل دهنده ی ملات قیر را نشان می دهد. فرآیندهای تخریب در طی سالیان دفن به سبب پیشرفت واکنش های پیر-سختی (Age hardening) قیر ؛ با کاهش دادن بخش های اشباع روغنی و رزین ها در ساختار آن و در نتیجه افزایش شکنندگی و خشکی در ترکیب این ماده همراه است، که لزوم توجه به پایش و کنترل شرایط محیطی در حفظ و نگه داری بهینه ی آثار این ملات هخامنشی در تل آجری را ضروری می نماید.