دیپلماسی هوشمندانه و مدیریت مسائل دریای خزر

دیپلماسی هوشمندانه مفهومی است که در تناظر با بهره برداری مناسب مجریان سیاست خارجی دولت ها از فرصت ها و ظرفیت های متنوع کشورشان- شامل منابع مادی و معنوی - منابع سخت افزارانه و نرم افزارانه- برای نیل به اهداف ملی و توسعه آن به کار می برند. همکاری های دیپلماتیک در دوران معاصر میان کشورها، نسبت به سالیان قبل از تنوع بیشتری برخوردار شده است. یکی از مهم ترین ابعاد این تنوع، مربوط به ادغام روش های سنتی دیپلماسی چندجانبه با الگوی دیپلماسی هوشمندانه در حوزه های مختلف ژئوپلیتیک است. در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ژئوپلیتیک حوزه خزر به واسطه پیچیدگی های منحصر به فرد، یکی از مهم ترین مناطقی است که ضرورت اجرایی سازی صحیح روش های هوشمندانه دیپلماتیک برای کسب منافع ملی را در خود دارا است.
این مقاله به تبیین مهم ترین عناصر و مولفه های مفهوم دیپلماسی هوشمندانه و بایسته های اجرای آن در ژئوپلیتیک خزر می پردازد. و با رویکردی ترکیبی ضمن تبیین روندهای موجود در ژئوپلیتیک حوزه خزر و با توجه به روش های آینده پژوهی به دنبال پاسخ به این سوال است که استفاده صحیح از دیپلماسی هوشمندانه توسط دستگاه سیاست خارجی چگونه بر مدیریت مسایل دریای خزر موثر واقع خواهد شد؟ فرضیه پیشنهادی مقاله آن است که دیپلماسی هوشمندانه به واسطه برخورداری از مولفه های تسریع کننده، کاربردی ترین عامل برای نهادینه کردن روش های دیپلماتیک تعاملی پیش روی متولیان سیاست خارجی در حوزه خزر خواهد بود.