بررسی زوال بذر گونه های کاج، نگهداری شده در بانک ژن منابع طبیعی ایران

زوال بذر یکی از مهمترین فرایندهای کاهش قوه نامیه و زنده مانی بذرها طی دوره ذخیره سازی است که دلیل عمده آن تخریب غشاء سلولها و خروج مواد از آنها می باشد. در این تحقیق میزان کاهش درصد جوانه زنی و زوال بذر سه گونه کاج رادیاتا، بادامی و دریایی (P. radiata، P. pinea، Pinus pinaster) که مدت 22 سال در سردخانه فعال بانک ژن منابع طبیعی ایران نگهداری شده بودند، بررسی شدند. داده های حاصل از کاهش درصد جوانه زنی گونه ها با استفاده از طرح کاملا تصادفی مورد تجزیه واریانس قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روند کاهش جوانه زنی بین گونه های مورد بررسی یکسان نبوده و بین نمونه ها اختلاف معنی داری وجود داشت. از بین نمونه های مورد بررسی بیشترین کاهش جوانه زنی طی 22 سال نگهداری در بذر کاج بادامی (Pinus pinea) با منشا ترکیه (از 71 به 9 درصد) و کمترین آن در بذر کاج رادیاتا (Pinus radiata) با منشا خراسان شمالی مشاهده شد (6/82 به 60 درصد). اگرچه این بذرها دارای رفتار انبارداری ارتدکس می باشند ولی اختلاف چشمگیری در زوال بذر نشان می دهند. بنابراین به صرف ارتدکس بودن بذرهای یک جنس نمی توان مدیریت واحدی را برای نگهداری بذر آنها اعمال کرد و لازم است حفاظت و احیاء بذر هر گونه به طور مستقل و براساس گونه و منشا بذر انجام شود.