تربیت کودکان در آرمان شهرهای مصلحان و فیلسوفان

آرمانشهر در اصطلاح، یعنی جامعه یی که دارای ساختاری سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و... باشد که بتواند حداکثر اعضای تابع خود را به حداکثر سعادت ممکن برساند. در واقع، نگارش آثار آرمانشهرگرایانه از این جهت نیست که نویسندگان این آثار امیدوار به تشکیل چنان ساختاری در کشور خود یا در سرزمینی دیگر باشند، بلکه بقول افلاطون، این آثار بمنزله الگویی هستند که کشورها هرچه از آنها استفاده کنند، بیشتر به هدف خود در سعادتشان میرسند. آرمانشهرگرایی با افلاطون آغاز شد و فلاسفه دیگر چه در جهان اسلام و چه در غرب، آن را دنبال کردند. در اینجا قصد نداریم به آرمانشهرپردازان مهم تاریخ فلسفه بپردازیم، بلکه هدف عمده ما نگرشی بر تربیت کودکان در آرمانشهرهای مصلحان و فیلسوفان است. براساس آنچه بحث کنندگان از امر تربیت گفته اند، مدلول تربیتی دو معنا دارد؛ یکی معنای عام و دیگری معنای خاص. آرمانشهرگرایان تاکید بسیار زیادی بر آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان در هر دو معنا دارند و بر آن بعنوان وسیله عمده ایجاد تغییرات اجتماعی تکیه میکنند. آراء تربیتی افلاطون، ارسطو، آگوستین، فارابی، توماشو کامپلانا، توماس مور بعنوان نمایندگان شرقی و غربی تعداد پرشمار آرمانشهرگرایان مورد بررسی قرار گرفته است. اغلب آرمانشهرها از یک اصول کلی و منطقی پیروی میکنند؛ اتوپیاهای غربی در پاره یی از نکات جزئی، مانند دین و نوع نگاه آنها نسبت به انسان و خدا و... با آرمانشهرهای شرقی متفاوتند. در پایان ذکر این نکته خالی از فایده نیست که اغلب معنویت و الهی بودن، جان کلام مدینه های فاضله شرقی است؛ در حالی که مادیت و صرف زمینی و خاکی بودن، جان کلام اتوپیاهای غربی است و این امر در نگرش ایشان در تربیت کودکان نیز مشهود است. در کل آرمانشهرگرایی تاکید بسیار زیادی بر آموزش و پرورش دارد و بر تعلیم تربیت بعنوان وسیله عمده ایجاد تغییرات اجتماعی آرام تاکید میکند.