نقش پراکندگی بازده در تفسیر ناهنجاری های اقلام تعهدی

یکی از ناهنجاری های بازار سرمایه، ناهنجاری اقلام تعهدی است. دو دیدگاه رفتاری و دیدگاه انتظارات عقلایی در تشریح این نابهنجاری معرفی شده است. در دیدگاه انتظارات عقلایی (دیدگاه مبتنی بر ریسک و رشد)، تغییرات نرخ تنزیل به عنوان یکی از معیارهای بروز ناهنجاری در اقلام تعهدی مطرح می شود. از طرفی پراکندگی بازده بالا نیز متاثر از نرخ تنزیل بالا بوده و بر رشد و سرمایه گذاری تاثیرگذار است. بنابراین این ادعا مطرح می گردد که از ریسک پراکندگی بازده می توان در تفسیر ناهنجاری های اقلام تعهدی بهره برد و شرط لازم برای تحقق این امر این است که پراکندگی مقطعی بازده، منجر به صرف ریسک مثبت و معناداری در سطح سهام و پرتفوی اقلام تعهدی شود.
از این رو، در این پژوهش، ضمن بررسی نقش پراکندگی بازده در تفسیر ناهنجاری اقلام تعهدی، به بررسی میزان تاثیر پراکندگی بازده بر صرف ریسک پرتفوهای با اقلام تعهدی بالا و پایین پرداخته شده است. بدین منظور، نمونه ای شامل 113 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1388 تا 1393 مورد بررسی قرار گرفت. برای آزمون فرضیه های پژوهش از مدل قیمت گذاری فاما و فرنچ استفاده شده است.
نتایج بدست آمده نشان داد که پراکندگی بازده/پراکندگی نسبی بازده، منجر به صرف ریسک مثبت و معناداری در سطح سهام و پرتفوی اقلام تعهدی می شود و میان تاثیر پراکندگی نسبی بازده بر صرف ریسک، در شرکت های با اقلام تعهدی کم و شرکت های با اقلام تعهدی بالا تفاوت معناداری وجود دارد.