مطالعه اثرات تجویز خوراکی نانو ذرات نقره بر برخی بافت های حیاتی ماهی زبرا (Danio rerio)

در سال های اخیر فن آوری نانو بویژه استفاده از این مواد در آبزی پروری گسترش یافته که دارای تاثیرات مثبت و منفی بر روی آبزیان است.
هدف از انجام پژوهش حاضر کاربرد و اثرات استفاده مستقیم (تجویز خوراکی) نانو ذرات نقره در جیره غذایی ماهی زبرا (Danio rerio) می باشد.
برای سنجش استاندارد بودن نانو ذرات نقره مورد استفاده توسط روش های TEM، SEM، EDX و طیف سنجی UV-Vis، در شرایط آزمایشگاهی ویژگی های این کلوئید با موفقیت ارزیابی گردید. در مطالعه سمیت حاد (LC50 96 ساعته) تعداد 540 ماهی زبرا ( میانگین وزن g 5/0± 2)، به 9تیمار در سه تکرار که در معرض غلظت های mg/kgfood 0، 10، 50، 100، 200، 400، 600، 800 و 1000 قرار گرفتند، تقسیم گردیدند (OECD، 2000). پس از تعیین غلظت کشنده به منظور بررسی ضایعات میکروسکوپی بافت های کبد، روده، آبشش و کلیه ماهی زبرا از غلظت های زیر کشنده (100mg/kgfood، 400، 600 و 800) استفاده گردید. ماده مورد استفاده بصورت همگن با خوراک ماهی زبرا مخلوط شده و به مدت 8 هفته ماهی ها با خوراک مخصوص هر تیمار تغذیه گردیدند. سپس به منظور سنجش نانو ذرات نقره در بافت های ماهی از روش هضم مرطوب، با کمک دستگاه کوره گرافیتی استفاده گردید.
بر اساس نتایج آزمون های سم شناسی حاد میزان LC50 96 ساعته نانو ذرات نقره در 24، 48، 72 و 96 ساعت به ترتیب mg/kgfood 601/804 ، 637/486، 696/323، 208/195 محاسبه گردید. مهمترین ضایعات میکروسکوپی و هیستوپاتولوژیک به ترتیب در بافت های کبد؛ (پرخونی عروق و سینوزوئیدها، دژنراسیون هپاتوسیت ها)، روده؛ (همجوشی قسمت هایی از لایه های مخاطی روده، تنگ شدن مجرای روده) آبشش و در کلیه نیز مشاهده گردید. بیشترین تجمع زیستی نقره به ترتیب در بافت های کبد، آبشش و ماهیچه اتفاق افتاد (05/0>p).
نتیجه گیری نهایی: با توجه به آسیب های مشاهده شده، استفاده از این نانو ذرات در آبزی پروری و تغذیه ماهیان با این نانو ذرات به عنوان یک ماده ضد میکروبی و نیز رهایش آن ها به محیط زیست توصیه نمی شود.