بررسی نظریه آقابزرگ تهرانی پیرامون تفسیر علی ابن ابراهیم قمی

یکی از معروف ترین تفاسیر شیعه که منبع تفسیر روایی برای دیگر تفاسیر تلقی شده؛ تفسیر علی بن ابراهیم قمی است که بسیاری از روایات آن دارای سند و حتی برخی روایات عالی السند است. با این وجود در انتساب این تفسیر به علی بن ابراهیم نظرات و آراء مختلفی وجود دارد. مرحوم آقا بزرگ تهرانی بر این اعتقادند که سوره حمد و بقره با روایات منقول از علی بن ابراهیم آغاز شده و از سوره آل عمران تا پایان قرآن مربوط به ابوالجارود است. پژوهش حاضر به منظور بررسی صحت این نظریه، با روش توصیفی تحلیلی کلیه روایات موجود در ذیل سوره بقره و آل عمران و نساء را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. با تحلیل روایات وارد شده در ارتباط با این سوره ها می توان گفت: مقایسه سوره بقره با سوره آل عمران و نساء نه تنها صحت این نظریه را تایید نمی کند؛ بلکه اطمینان ما را به این که تفسیر سوره بقره به هیچ عنوان نمی تواند از علی بن ابراهیم باشد، بیشتر می نماید؛ زیرا درصد روایاتی که با اعتقادات شیعه سازگار نیست در سوره بقره بیش از سوره آل عمران و نساء است.